«Այս գիրքն ապացուցում է, որ Հայոց ցեղասպանությունը սկսել է ժխտվել կատարման առաջին իսկ վայրկյաններից». Թաներ Աքչամի նոր գիրքը՝ հայերեն
«Այս գիրքն ապացուցում է, որ Հայոց ցեղասպանությունը սկսել է ժխտվել կատարման առաջին իսկ վայրկյաններից»,- թուրք պատմաբան Թաներ Աքչամի «Սպանության հրամաններ. Թալեաթ փաշայի հեռագրերը և Հայոց ցեղասպանությունը» գրքի հայերեն թարգմանության շնորհանդեսին հայտարարեց հայերեն գրքի խմբագիր Արմեն Սարգսյանը:
Թուրք պատմաբանի բացահայտածը փրկված ապացույցներ են. սպանելու հրամաններ եղել են Թալեաթի հեռագրերում:
Թալեաթի հեռագրերը հասել են Թաներ Աքչամին, որովհետև դրանք հարբեցող և խաղամոլ մի թուրք պաշտոնյայի՝ Նայիմ բեյին կաշառելով՝ ձեռք է բերել Ցեղասպանությունից փրկված Արամ Անտոնյանը: Հեռագրերի մի մասն Անտոնյանն ինքն է հրապարակել: Բայց նրա գրքի լույս տեսնելուց անմիջապես հետո Թուրքիայում հասկացան, թե որքան վտանգավոր կարող են լինել այս հեռագրերը: Գործի դրեցին դիվանագիտական ու գիտական բոլոր լծակները՝ դրանց իսկությունը կասկածի տակ առնելու համար և հաջողության հասան: Թալեաթի հեռագրերը հայտնվեցին գիտական դեբատների լուսանցքում:
Գրքի խմբագիրն անկեղծացավ, երբ կարդում էր գիրքը խմբագրելու համար, իրեն «բռնացրել է», որ դարձել է ընթերցող. «Այս գիրքն ապացուցում է, որ սպանության հրամանները տրվել են գաղափարի հետ միասին և ժխտող փաստաթղթերն էլ սկսվել են դասավորվել, դարակներում շարվել են մի քանի օրինակով հենց սպանության հետ միասին: Սա յուրահատուկ գիրք է, որ կարողանում է բացել այս ճշմարտությունը: Այս գիրքը ցեղասպանագիտության մեջ լուրջ աշխատություն է»:
ԱԳՆ Միջազգային կազմակերպությունների վարչության պետ Վահրամ Կաժոյանն ասաց, որ ծանոթ է Թաների Աքչամին և նրա նախկին գրքերին, որոնք մեծ ավանդ են բերել ցեղասպանության ճանաչման գործում և Թուրքիայի իրական դեմքը բացահայտելու գործի մեջ: Դառնալով այս գրքին՝ ասաց. «Արդեն վերնագրից դատելով և բովանդակությանը թռուցիկ կերպով ծանոթանալով՝ հասկանում եմ, որ գիրքն իսկապես դառնալու է ցեղասպանության կանխարգելման, ճանաչման հարցով զբաղվող մասնագետների համար սեղանի գիրք»:
Թարգմանիչ Անդրանիկ Իսրայելյանը նկատեց՝ գրքի թարգմանության հարցում տեխնիկականից առավել դժվար էմոցիոնալ կողմն էր. «Երբ թարգմանում ես մարդկանց, երեխաների տառապանքները, բավականին բարդ է: Ամեն էջ թարգմանելիս ստիպված էի լինում գիրքը փակել, հետո նորից վերադառնալ, քանի որ մի քանի էջ միանգամից թարգմանելը մեծ էմոցիոնալ ծանրաբեռնվածություն է»:
Թուրքագետ Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանը պատմեց, թե ինչպես անցյալ տարի, երբ հունիսի 13-21-ը Թաներ Աքչամը Հայաստանում էր, Արտակ Ալեքսանյանն առաջարկեց «Սպանության հրամաններ. Թալեաթ փաշայի հեռագրերը և Հայոց ցեղասպանությունը» գիրքը թարգմանել հայերեն. «Մեր կամքից անկախ ամեն ինչ ընթացավ այնպես, ինչպես կցանկանայինք: Այս գիրքը լավ ընդունելություն կարժանանա ՀՀ-ում, քանի որ անգլերենի նկատմամբ մեծ հետաքրքրություն կար»:
Նշենք, որ Թաներ Աքչամի «Սպանության հրամաններ. Թալեաթ փաշայի հեռագրերը և Հայոց ցեղասպանությունը» գիրքը հայերեն թարգմանությամբ վաճառքում կհայտնվի ապրիլի 22-ից՝ բոլոր գրախանութներում:
Տաթև ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ