Ամենասեքսուալ բասիստը կամ «Աֆրիկայի Սթինգը»

October 17, 2015

Պինդեր Յայումայալոլո: Ծանո՞թ անուն է: Ո՞չ: Իսկ Ռիչարդ Բոնա՞: Գիտեք, չէ՞, նաև լսել եք: Ուրեմն ջազի սիրահար եք, պաշտում եք էթնո ջազ, world ոճի երաժշտություն, աֆրո-բիտ և այլ էկզոտիկա: Իմացե՛ք ուրեմն. հրաշալի երաժիշտ և երգիչ, world music-ի, fusion-ի և ջազ-ռոքի վարպետ Ռիչարդ Բոնան մեր օրերի ամենահեղինակավոր ջազային բաս-կիթառիստներից ու երգիչներից մեկն է աշխարհում:
Բոնայի իրական անունն է Պինդեր Յայումայալոլո: Ծնվել է Կամերունում՝ Մինտա անունով փոքրիկ գյուղակում, ապրել և աշխատել է Գերմանիայում ու Ֆրանսիայում: Ազտորեն խոսում ու երգում է Կամերունի ժողովուրդների 4 լեզուներով, լավ գիտի ֆրանսերեն, անգլերեն, իսպաներեն և նույնիսկ ճապոներեն:
Այս անունն ու նրա դեբյուտային ալբոմը`«Scenes from My Life» (1980), առաջին անգամ լսել եմ 2000-ականներին: Այն ժամանակ Երևան էր եկել Ջազային լրագրողների ասոցիացիայի նախագահ, ջազաքննադատ և գրող Հովարդ Մենդելը: Նա բազմաթիվ դիսկեր նվիրեց ինձ, և դրանցից մեկն այս ալբոմն էր:

«Ուշադիր լսի՛ր և հիշի՛ր այս անունը,- ասաց Հովարդը:- Նրա մասին շուտով կխոսի ամբողջ երաժշտական աշխարհը»:

Ալբոմը միանգամից գրավեց ինձ: Ոչ թե պարզապես դուր եկավ, այլ հմայեց, կախարդեց և զարմացրեց. անծանոթ մեղեդալեզու, անսովոր հարմոնիաներ, ծփուն ռիթմեր և ցնդելու տեխնիկա: Այդպիսի երաժշտություն մինչև այդ լսել էինք միայն Ջո Զավինուլի բազմազգ խմբի, «Zap Mama» ու ևս 1-2 խմբերի կատարմամբ: Բայց նույնիսկ նրանք էլ նման չէին մեր հերոսին: Հետո միայն ի հայտ եկան բաս-կիթառի և վոկալի աֆրիկյան մյուս վիրտուոզները` Գի Սանգե, Էտիեն Մբաննե և այլք: Ռիչարդ Բոնան այդ ցուցակում առաջինն էր:


13 տարեկանում նա ստեղծեց իր առաջին ջազ անսամբլը: Նրա բնատուր տաղանդը նկատեցին և սկսեցին հրավիրել փառատոների ու համերգների: Ռիչարդն իր խմբով սկսեց նվագել Կամերունի տնտեսական մայրաքաղաք Դուալում գործող ֆրանսիական ջազ ակումբում: Հենց այդ ակումբի սեփականատերն էլ տղային տալիս է լսելու իր կուռք Ջակո Պաստորիուսի դիսկերը: Եվ Բոնան, առաջին իսկ հնչյուններից սիրահարվելով մեծագույն բասիստ-նորարարի կատարողական արվեստին, որոշում է լրջորեն զբաղվել բաս-կիթառով:
Համառ ինքնակատարելագործում, ելույթներ Գերմանիայում ու Ֆրանսիայում, և նա ի վերջո ձեռք է բերում մեծ ճանաչում` Եվրոպայի ջազային ակումբներում նվագելով երաժշտական աշխարհի կորիֆեյներ Մանու Դիբանգոյի, Դիդիե Լուկվուդի և Սալիֆ Քեյթի հետ:
Ռիչարդ Բոնան 1995-ին տեղափոխվում է Նյու Յորք, որտեղ էլ ապրում ու աշխատում է մինչև այսօր: 1998-ին դառնում է լեգենդար երգիչ Հարի Բելաֆոնտեի եվրատուրի երաժշտական տնօրենը: Համերգների ժամանակ Բոնան նվագում էր լավագույնների հետ` Ջորջ Բենսոն, Բրենֆորդ Մարսալիս, Բոբի Մաքֆերին, Չակա Խան, Լարի Կորիելա, Ջո Զավինուլա, Մայք Ստերն, Սթիվ Գեդ: Բոնան նաև մասնակցում էր Ջակո Պաստորիուսի խմբի բազում ալբոմների ստեղծմանը և տուրերի ընթաքում նվագում էր Պատ Մետինիի խմբի հետ: Ազատ ժամանակ էլ որպես երաժշտության պրոֆեսոր դասավանդում էր Նյու Յորքի համալսարանում և գրում սեփական կոմպոզիցիաները: