ՍԻՍՈՒ․ կամքի ուժի ֆիննական բանաձևը
Մարդկության պատմության էջերում՝ հնագույն ժամանակներից մինչև մեր օրերը, կարելի է գտնել բազմաթիվ ոգեշնչող պատմություններ այն մասին, թե ինչպես տարբեր անհատներ, լինելով անելանելի թվացող իրավիճակներում, կարողացել են ուժ գտել իրենց մեջ և արժանապատվորեն դիմակայել առաջ եկած մարտահրավերներին։ Այս ունակությունը բնութագրելու բառեր, կարծում եմ, կան աշխարհի բոլոր լեզուներում, ինչպես օրինակ՝ «հաստատակամություն», «տոկունություն», «կամքի ուժ» բառերը հայերերում։
Այնուամենայնիվ, ինձ համար ուշագրավ էր բացահայտել, որ Եվրոպայի հյուսիսում ապրող ֆինլանդացիները ունեն մշակութային մի կոնստրուկտ, որը կոչվում է «սիսու», և կոչված է մատնանշելու անբացատրելի մի ուժ անհատի ներսում, որն օգնում է նրան հաղթահարել մեծագույն դժվարություններն անգամ։ «Սիսուն» շատ ավելին է, քան պարզապես հերթական մի բառ ֆիններեն լեզվում, այն ֆինլանդացիների ազգային ինքնության անքակտելի մասն է։
Ֆինլանդացիներն իրենք բացատրում են «սիսու»-ն՝ որպես «ֆիննական ոգի»։ Ասում են նույնիսկ, որ ֆինլանդացիներին անհնար է լիովին հասկանալ, առանց հասկանալու «սիսու»-ի գաղափարը։ Հաշվի առնելով Ֆինլանդիայի աշխարհագրական դիրքը և կլիմայական պայմանները՝ կարելի է ենթադրել, որ ֆինլանդացիների համար իսկապես դժվար կլիներ գոյատևել, առավել ևս զարգացվածության նման բարձր մակարդակի հասնել, եթե ամեն ֆինլանդացի գոնե մի քիչ «սիսու» չունենար :)
- Նեյրոպլաստիկություն. Դուք ունեք այն ուղեղը, որը վաստակել եք
- 3 քայլ` Ձեր գլխում պտտվող անպիտան մտքերից ազատվելու համար
- Ինչպե՞ս հաղթահարել «հավես չունեմ»-ը և անցնել գործի
- 10 000 ժամի կանոնը․ ո՞րն է Մոցարտի հանճարի գաղտնիքը
Ալտոյի համալսարանի (Հելսինկի) հետազոտող Էմիլիա Լաթին բնորոշում է «սիսու»-ն՝ որպես մեծագույն մարտահրավերին վճռականորեն ընդառաջ գնալու ունակություն։ «Սիսու»-ի առանցքային գաղափարն է այն, որ յուրաքանչյուրիս մեջ կա ավելի մեծ ուժ, քան մենք կարող ենք պատկերացնել։ Ըստ էության, «սիսու»-ն դրսևորվում է այն ժամանակ, երբ մենք արդեն շատ մոտ ենք մեր պատկերացրած մտավոր կամ ֆիզիկական «հնարավոր»-ի սահմանները հատելուն։
«Սիսու» մղում է մեզ ընդառաջ գնալ անորոշությանը և անել այն, ինչից մենք ամենաշատն ենք վախենում։ Չէ՞ որ մենք երբեք չենք կարող վստահ իմանալ, թե ինչի ենք ընդունակ մինչև չհատենք մեր կողմից նախանշված «հնարավոր»-ի սահմանը։ Թեև «սիսու»-ն ֆիններեն հասկացություն է, այն մարմնավորող գաղափարը համամարդկային է։ Մարդիկ՝ աշխարհի տարբեր անկյուններում, տարբեր ժամանակաշրջաններում դարձել և դառնում են «սիսու» հասկացության մարմնավորումը և ապացույցը Ռալֆ Ուալդո Էմերսոնի հետևյալ արտահայտությանը՝ «Այն, ինչ մնացել է մեր հետևում և այն, ինչ մեր առջևում է, աննշան են՝ համեմատած նրա, թե ինչ կա մեր ներսում»: