Հայաստանն ընտրեց «Գոնկուր» հեղինակավոր գրական մրցանակի իր դափնեկրին

Հայաստանի տարբեր բուհերում սովորող ուսանողներից բաղկացած ժյուրիի քվեարկության արդյունքում հաղթող ճանաչվեց Գաել Ֆայեի «Ժակարանդա» ստեղծագործությունը։

Գիրքն անդրադառնում է Ռուանդայի ցեղասպանությանը, սակայն արհավիրքներից զատ հեղինակը խոսում է սիրո, անձնվիրության և մարդկային այլ կարևոր արժեքների մասին։

«Արմենպրես»-ի հաղորդմամբ՝ ընտրությունը կատարել են ԵՊՀ-Ից, Հայաստանում ֆրանսիական և Վ. Բրյուսովի անվան համալսարաններից երեսուն ուսանող, որոնք տիրապետում են ֆրանսերենին և որոշում են կայացրել գրական ստեղծագործությունները բնագրով կարդալուց հետո։

Հայաստանում Ֆրանսիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան Օլիվիե Դըկոտինյին հիշեցրեց, որ նախ կազմակերպվում է առաջին փուլը, երբ ընտրություն է կատարվում 16 գրքից, այնուհետև՝ երկրորդ փուլը, որի ընթացքում ընտրություն են կատարում ութ գրքից։ «Մենք երկրորդ փուլ անցած ութ գիրքը բերեցինք Հայաստան, որպեսզի հայ ընթերցողն ընտրի «Գոնկուր»-ի իր հաղթողին։ Գոնկուր ակադեմիայի միջազգային ընտրության նախապայմաններից մեկն այն է, որ տվյալ երկրում հաղթող գիրքը թարգմանվի այդ երկրի լեզվով, ուստի համագործակցեցինք «Նյումեգ» հրատարակչության հետ, որը հայերեն կթարգմանի «Ժակարանդա»-ն»,-շեշտեց դեսպանը։

Նա հավաստիացրեց, որ նախաձեռնությունը շարունակական կլինի, և հաջորդ տարի ևս Հայաստանը կընտրի «Գոնկուր»-ի իր հաղթողին։ Դեսպանի խոսքով՝ «Գունկուր»-ն ունի նաև «Լավագույն օտարալեզու վեպ» անվանակարգ, չի բացառվում, որ մի օր այդ անվանակարգում հայ հեղինակի ստեղծագործություն հայտնվի։ Դըկոտինյին մասնագիտությամբ պատմաբան է և բարձր է գնահատում Մովսես Խորենացուն։ Ըստ նրա՝ Խորենացին հնարավորություն է տալիս խորությամբ ճանաչել և ընկալել այժմյան Հայաստանը։

ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի տեղակալ Դանիել Դանիելյանի համոզմամբ՝ գրականության, մշակույթի շնորհիվ առավել ընդգծվում է հայ և ֆրանսիացի ժողովուրդների կապը։ Նրա խոսքով՝ Հայաստանում քիչ չեն ֆրանկոֆոն մարդիկ, սակայն նրանք հատկապես գերակշռում են երիտասարդների շրջանում։ «Մենք պարտավորություն ենք ձեռք բերել երկու տարի անց Հայաստանում կազմակերպել Ֆրանկոֆոնիայի խաղերը, ինչը մեծ պատիվ է, ունենք նաև հանձնառություն բարձրացնելու Հայաստանում ֆրանկոֆոն մարդկանց թիվը»,-ասաց նա։

Վերադառնալով «Գոնկուր»-ին՝ փոխնախարարը շեշտեց՝ ժյուրիի անդամ ուսանողները շուրջ վեց ամիս գրքերը քննարկել են թե՛ միմյանց, թե՛ իրենց դասախոսների հետ։ Կարևորվել են բովանդակությունը, գրելաոճը և այլ գործոններ։ Գիրքն ընտրել է 30 ուսանող, և այն հաղթել է 19 ձայնով։ Դանիելյանը դեռ չի հասցրել ընթերցել հաղթող գիրքը, սակայն խոստանում է կարդալ և փոխանցել իր տպավորությունները։

«Գոնկուր»-ը Ֆրանսիայի ամենահեղինակավոր գրական մրցանակն է, որը 1903 թվականին ստեղծել են Գոնկուր եղբայրները։ Այն ամեն տարի շնորհվում է ֆրանսերենով գրված լավագույն արձակ ստեղծագործությանը։ 1998 թվականին Լեհաստանում սկիզբ է դրվել «Գոնկուր»-ի առաջին օտարերկրյա ընտրությանը։ Յուրաքանչյուր երկրում տեղի ուսանողներից բաղկացած ժյուրին փարիզյան «Գոնկուր»-ի ստեղծագործությունների միևնույն ընտրանուց ընտրում է իր հաղթողին։

«Գոնկուր» մրցանակի են արժանացել այնպիսի հայտնի գրողներ, ինչպիսիք են Մարսել Պրուստը, Ռոմեն Գարին, Միշել Ուելբեքը և այլք։

Հայաստանի ֆրանսիական ինստիտուտի և Հայաստանում Ֆրանսիական համալսարանի նախաձեռնությամբ, «Նյումեգ» հրատարակչության հետ համագործակցությամբ և Ֆրանկոֆոնիայի համալսարանական գործակալության աջակցությամբ 2024-ի հոկտեմբերից Հայաստանը դարձել է «Գոնկուր»-ի` իր ընտրությունն անցկացնող 39-րդ երկիրը։ «Գոնկուր»-ի հայաստանյան ընտրության մեկնարկը տրվել է «Ֆրանկոֆեստ»-ի շրջանակում։ Երևանում միջոցառմանը ներկա են եղել հայտնի գրող, փիլիսոփա և ֆրանսիական «Գոնկուր»-ի ժյուրիի անդամ Պասկալ Բրուկները, Գոնկուր ակադեմիայի գլխավոր պատվիրակ Ֆրանսուազ Ռոսինոն։ «Գոնկուր»-ի ֆրանսիական ընտրության արդյունքները հայտնի կդառնան նոյեմբերին։