Նրա նովելները յուրահատուկ են, ինչպես երգերը

Հեծանիվ հայտնագործած չեմ լինի, եթե ասեմ, որ Շառլ Ազնավուրը մեծանուն հայ է, այո´, նրա մասին պետք է գրել և խոսել ներկա ժամանակով, որովհետև նա ողջ է, քանի դեռ ապրում են նրա ստեղծագործությունները՝ և´ երգերը, և´ բանաստեղծությունները, նաև իմաստալից նովելները։

Ինձ համար զարմանալի չէր տեսնել Ազնավուր գրողին, որովհետև Ազնավուրը զարմանահրաշ տաղանդներով օժտված ՄԱՐԴ է։ Նա աչքի է ընկել իր բուռն հայրենանվեր գործունեությամբ նաև Հայաստանում՝ իր հայրենիքում։ Մի հետաքրքիր ավանդույթ նշեմ Ազնավուրի հետ կապված. նա բեմում երբեք ու երբեք ծաղիկներ չի ընդունել, բանն այն է, որ նա իր երգերով ու նովելներով մարդկանց հոգիներում ծաղիկներ է տնկել ու փթթեցրել։

Ես միանշանակ համամիտ եմ մեծն շանսոնյեի հետ․ նրա հայրը Հսկա էր, քանի որ միայն Հսկան կարող է կյանք շնորհել Ազնավուրի պես Հսկային։ Ազնավուրի գլխավոր ձեռքբերումը ոչ թե նրա աշխարհահռչակ երգիչ, դերասան, գրող լինելն է, այլ նրա լավ ՄԱՐԴ լինելը, որը նա ապացուցել է իր կյանքի ընթացքում, իր բուռն գործունեությամբ, աշխարհաքաղաքացի բարձր տիտղոսը կրելով, ՄԱՐԴ է եղել ամենուրեք՝ տանը, փողոցում, բեմում, հայրենիքում։ Նա լավ հայր էր և լավ հայ։ Նրա երգերը շատ նման են նրա նովելներին, կարծես նովելները երգում են, երգում նրա հայտնի երգերը, երբ կարդում ես շատ մի´ ատիր՝ սիրել կա հատվածը կարող ես վայելել Ազնավուրի she երգը She May be the face I can't forget A trace of pleasure or regret May be my treasure or the price I have to pay She may be the song that summer sings May be the chill that autumn brings May be a hundred different things Within the measure of a day She May be the beauty or the beast May be the famine or the feast May turn each day into a heaven or a hell She may be the mirror of my dreams A smile reflected in a stream She may not be what she may seem Inside her shell She who always seems so happy in a crowd Whose eyes can be so private and so proud No one's allowed to see them when they cry She may be the love that cannot hope to last May come to me from shadows of the past That… Իսկ հայրս՝ իմ Հսկան հատվածում հոր նկարագրությունը հիշեցրեց ինձ Ազնավուրի հիասքանչ դերակատարումը Հայր Գորիո ֆիլմում, որտեղ նա ներկայանում էր հենց Հայր Գորիոյի կերպարում։

Մեջբերեմ Ազնավուրի խոսքերից «Իհարկե, ես գիտեմ իմ արժեքը, բայց միևնույն ժամանակ, ես գիտեմ իմ թերությունները և երբեք չեմ մտածել, թե օժտված եմ ինչ-որ յուրահատուկ կարողություններով։ Այսպես ասեմ, ես ունեմ այն ամենը, ինչ ինձ պետք է։ Միայն առանց կատակի։ Ես սիրում եմ ծիծաղել, բայց նայած՝ ինչ առիթով։ Ես ներում եմ պարզունակությունը, բայց չեմ ներում գռեհիկությունը, սիրում եմ նոր բաներ սովորել, ծանոթանալ նոր մարդկանց և մշակույթների հետ, բայց ամենաշատը սիրում եմ զարմացնել ինքս ինձ, քան ուրիշներին»։

Հենց այս պարզության մեջ է նրա բարդությունը։ Ու չնայած այն բանին, որ հիմա լույսերը անջատվել են, ես շարունակում եմ գրել, ես շատ եմ հետաքրքրված Ազնավուրով և նրա ստեղծագործություններով և լույսի բացակայությունը ինձ համար խոչընդոտ չի կարող դառնալ նրա և նրա նովելների մասին կարծիքս գրելու համար (սա լրիվ ճշմարտություն է) ։ Նրա նովելները յուրահատուկ են, ինչպես երգերը։ Նովելներում ամենակարևորը պարզությունն է, անկեղծությունը այն հասարակ նկարագրությունը, շարադրանքը, որի շնորհիվ մենք կարողանում ենք էլ ավելի լավ ծանոթանալ նրա ՄԱՐԴ տեսակին, նրա բնավորությանը, թե նա ինչ կարևոր և արժանի նշանակություն է տալիս հայրիկին, մեծ առանձնահատկությամբ էին պապիկ լինելու արվեստը և Հայրս՝ այդ Հսկան հատվածները։

Գրքից հասկացա և սկսեցի տիրապետել պապիկ լինելու արվեստին, կարծում եմ սա ապագայում պետք կգա։ Հանուն Ֆրանսիայի, Հանուն Հայաստանի, Հանուն ընտանիքի, ոչ Հանուն սիրո և հանուն ՄԱՐԴկության է ապրել մեծանուն հայը։ Նա համամարդկային քաղաքակրթության հեգեմոնն է եղել, և շարունակում է կատարել իր այդ մարդակենտրոն պարտականությունները։ Նա նաև արդրադարձ է կատարել ցեղասպանությանը, որին վաղ թե ուշ աշխարհը պետք է համաձայնի և աշխարհի կողպված բերանը ստիպված է լինելու բացվել, աշխարհի աչքերը ստիպված են լինելու ազատվել իրենց բբերը սեղմող շղթայից և տեսնել և վերջապես ուղեղն ու գլուխը աշխարհի ոչ թե շարունակաբար մնալու է քնի մեջ, այլ արթնանալու է։ Ամփոփելով միտքս աշխարհի ականջները կլսեն ողջ արտասուքը, աչքերը կբացվեն և կնայեն ճշմարտության աչքերին, բերանը կբացվի և կճչա, սակայն լռությունը կսպանի իր աղմուկով և սիրտը, սիրտը, այդ սիրտը , որ չէր բաբախել հայի և հայի ճակատագրի համար ստիպված կլինի ուժգին բաբախել։ Եվ այս ամենը երբ կիրականանա, երբ աշխարհը կկարդա Շառլ Ազնավուրի նովելները։ Խոսքերն ու բառերը շատ քիչ էին կնկարագրելու այն ամենը ինչ ես զգացի նրա նովելները կարդալուց հետո, տպավորություններս շատ խառն են։

Իմ երախտագիտության խոսքն եմ ուզում հայտնել Newmag-ին, ամբողջ անձնակազմին, իհարկե թարգմանիչներին, ովքեր տքնաջան աշխատանք են կատարել հստակ և ճշգրիտ թարգմանելու բոլոր ստեղծագործությունները, և հատկապես շնորհակալ եմ Շառլ Ազնավուրի գործերի ներկայացման համար։ Նշեմ, որ ՄԱՐԴ և ՀՍԿԱ բառերը սխալմամբ չէ, որ ամբողջությամբ եմ մեծատառով գրել, որովհետև դրանք ինձ համար կարևորագույն իմաստ են ստացել և ներկայացվում են որպես հատուկ հասկացություններ։

Վերջում կուզենայի նշել, որ կարծում եմ հայ ազգի համար անհրաժեշտություն և կենսական պահանջ է Ազնավուր ունենալը և ես վստահ եմ, որ դեռ Շառլեր, Ալբերտներ, և Մոնթեներ ծնվելու են և արարեն՝ ի աջակցություն հայ ազգի փրկության և դրա ճանապարհի կերտման։