«Ալիբիից» մինչև «մանուշակագույն». ի՞նչ են ասում գրողների մասին նրանց նախընտրած բառերը

Երբ Ռեյ Բերդբերիին խնդրեցին ասել իր սիրած բառը, նա ընտրեց «դարչինը». «Կարծում եմ, «դարչինը» մնացել է տատիկի մառանից. երեխա ժամանակ էի այնտեղ մտնում: Սիրում էի համեմունքով լի տուփերի պիտակները կարդալ. «քարի՝ հեռավոր Հնդկաստանից», «դարչին՝ ամբողջ աշխարհից»:
Եթե վերլուծենք Ռեյ Բրեդբերիի գրվածքները, նրա ընտրությունն ամենևին էլ պատահական չէ: «Դարչին» բառը նրա գործերում ամենից հաճախ հանդիպողներից է: Նա այդ բառն ավելի շատ է օգտագործել, քան Ջեյն Օսթինը, Ագաթա Քրիստին, Ուիլյամ Ֆոլքները, Սքոթ Ֆիցջերալդը, Էռնեստ Հեմինգուեյը, Վլադիմիր Նաբոկովը, Ջոան Ռոուլինգը, Ջոն Սթայնբեքն ու Էդիթ Ուորթոնը միասին:
Հարցը միայն դարչինը չէ: Տատիկի մառանը մեծ ազդեցություն է թողել գրողի վրա. Դա երևում է նաև «451 աստիճան՝ ըստ Ֆարենհայթի» վեպում: Մյուս գրողների համեմատ՝ նրա ստեղծագործություններում ավելի հաճախ են հանդիպում «վանիլ», «անանուխ», «մատուտակ», «մշկընկույզ» բառերը: Բրեդբերիի գործերը հագեցած են մառանի համով ու հոտով:  
«Մանուշակագույնը» Նաբոկովի սիրած բառն է: Գրողը, որքան հնարավոր է, հաճախ է օգտագործել այն: Եթե Նաբոկովի կյանքից կտրված նայենք, այդ գույնն անիմաստ կդառնա: Բայց ինչպես գրողն ինքն էր ասում, «գունային լսողություն» ուներ: Երբ նա մտածում էր որևէ տառի կամ հնչյունի մասին, տեսնում էր նաև դրա գույնը: Զարմանալի չէ, որ նա գունային բնորոշիչներն ավելի հաճախ է գործածում, քան դրանք հանդիպում են անգլիական մյուս ստեղծագործություններում:
Չարլզ Դիքենսին բնորոշ էին «բարեհոգի», «ծայրահեղ անհրաժեշտություն», «վերամիավորում» բառերն ու արտահայտությունները, Ջոն Տոլկինի համար առաջնային են «էլֆ», «գաճաճ» ու «հրաշագործ» բառերը, Ուորթոնին կճանաչեք «մտերմություն», «կհամարձակվեմ ասել», «խղճի խայթ» արտահայտություններով:
«Կլիշե բառերի» գործածությամբ աչքի է ընկնում հատկապես Ջեմս Պատերսոնը՝ Ամերիկայում ամենավաճառվող հեղինակներից մեկը: Նրա գրքերում ավելի քան 160 «շտամպ» է կիրառվում 100 հազար բառի հաշվով: Սա կրկնակի ավել է, քան Ռոուլինգի և Ջիլիան Ֆլինի մոտ: «Կհավատաք, թե ոչ» արտահայտությունը Պատերսոնն օգտագործում է իր գործերի մեծ մասում:
Բայց նա միակ գրողը չէ, որ շտամպեր է օգտագործում: Օսթինը սիրում էր «ի սրտե» արտահայտությունը, Դեն Բրաունը չարաշահում է «ամբողջական շրջան»-ը, Ստեֆանի Մայերի գրքերը լի են «թեթևացած շունչ քաշել» արտահայտությամբ, Ռոուլինգի մոտ՝ «մութ գիշեր»-ն է:
Պարզվում է, որ երեք բառն էլ բավական է՝ գրողի ոճը հասկանալու ու նրան մյուսներից տարբերելու համար: Ընդամենը երեք բառ, և որքան բացահայտումներ է հնարավոր անել:

Աղբյուրը