Գերմանիայի տնտեսության 3 միֆերը

– Մեր էյֆորիան սխալ է: Դա ստիպում է մեզ լինել կույր և ձանձրալի,- գրում է Գերմանիայի  տնտեսական հետազոտությունների ինստիտուտի ղեկավար Մարսել Ֆրատցշերը «Գերմանիայի պատրանքը» նոր գրքում:

Այդ աշխատանքի հիմնական ուղերձն այն է, որ չնայած իր ուժեղ կողմերին` Գերմանիայի տնտեսությունն ունի նաև թուլություններ:  Գերմանիայի էկոնոմիկայի նախարար Սիգմար Գաբրիելի համոզմամբ` «Գերմանիայի պատրանքը» պետք է լինի սեղանի գիրք: Գաբրիելը, ով նաև գլխավորում է Սոցիալ Դեմոկրատներին, արդեն ընդգրկվել է Մարսել Ֆրատցշերի փորձագիտական հանձնաժողովում: Ֆրատցշերի թեզի նպատակն է տալ մեկ հարցի պատասխան՝  ինչպես խթանել ներդրումները թե գերմանական ընկերությունների, թե կառավարության կողմից:

Բեռլինում «ներդրումային բացը» լրացնելը դարձել է զայրույթի պատճառ: Կանցլեր Անգելա Մերկելը սեպտեմբերի 20-ին այդ խնդրին նվիրեց մի ամբողջ շաբաթ:  Ըստ նրա ` աճ հնարավոր է միայն , երբ մարդիկ իրոք ներդրում կատարեն, մասնավոր կամ հանրային ներդրումներ` շեշտը դնելով էլեկտրական և համակարգչային ցանցերի, ճանապարհների և մի շարք այլ ոլորտների վրա: Այդ հռետորաբանությունը Ֆրատցշերի անձնական հաջողության հիմքն է: Անցկացնելով իր կարիերայի հիմնական մասը Գերմանիայից դուրս` նա ձևավորել է միջազգային աշխարհայացք, որն այժմ Գերմանիայի տնտեսագիտական շրջանակները դիտարկում են որպես ձախակողմյան: Այդպես է նրան գնահատում պահպանողական  Հանս-Վերները՝ Մյունխենի ինստիտուտից:  Պատմությունը սկսվում է եռակի տրիումֆով. «աշխատատեղերի  հրաշք»՝ շնորհիվ աշխատաշուկայի  բարեփոխումների նախորդ տասնամյակում, արտահանման հզորություն՝ շնրոհիվ մրցակցային ընկերությունների,  և քիչ թե շատ հավասարակշռված դաշնային  բյուջե:

Ֆրատցշերը զիջողաբար նշում է, որ այստեղ գերմանացիները տեղին են հպարտանում նվաճումներով, բայց նրանք չպետք է լինեն կույր և անտեսեն քողարկված խնդիրները: «Աշխատատեղերի հրաշքը» ստացվեց՝ հիմնականում ձևավորվելով կես դրույք և «վտանգավոր» աշխատատեղեր: Ընդհանուր աշխատանքային ժամերը հազիվ թե ավելացան, նույնիսկ երբ գործազուրկների թիվը նվազեց: Արտահանման հաջողության հիմքում ոչ թե բարձր արդյունավետությունն է, այլ աշխատավարձերի պահպանումը: Մինչդեռ Գերմանիայի ոչ առևտրային շատ ծառայություններ անմրցունակ են: Բյուջեի դեֆիցիտը փակելու ծանրությունը հիմնականում բաժին է ընկնում հարկային մուտքերին, որոնք էլ պայմանավորված են զբաղվածության բարձր մակարդակով:

Ֆրատցշերը կարծում է, որ այս ամենից գերմանացիները 3 հետևություն են անում, որոնք իրականում պատրանք են: Առաջին` որ Գերմանիան կմնա ուժեղ՝ պարզապես անելով նույնն ավելի շատ: Երկրորդ` որ եվրագոտու անհրաժեշտություն իրականում չկա: Երրորդ`որ եվրագոտին ունի գործընկերներ միայն փողերի համար և Գերմանիայի հարկատուները իրականում դառնում են զոհ` եվրոն փրկելուն ուղղված ջանքերի հետևանքով:

Ֆրատցշերը պնդում է, որ իրականում պետք է անել ավելին` ունենալավ մեծ անհամաչափություն խնայողությունների և ներդրումների միջև: Գերմանացիները «շատ են խնայում, բայց միևնույն ժամանակ վա′տ են խնայում», ասում է նա: Խնայողությունները  ուղարկում են արտասահման, որտեղից ստանում են աղքատիկ եկամուտ: Նրանք կարող էին ստանալ ավելի շատ եկամուտ` կատարելով ներդրումներ հայրենիքում: 1990-ականների սկզբին Գերմանիան ներդնում էր ՀՆԱ-ի 23%-ը, մինչդեռ այժմ ներդրումները կազմում են ընդամենը 17%-ը: Հարուստ երկրների ցուցանիշների համեմատ դա ակնհայտ քիչ է:

Տեղական ներդրումների բացակայությունը նշանակում է, որ ներմուծումը եղել է ավելի քիչ, քան այն կարող էր լինել: Կապիտալի արտահոսքը ստեղծում է ընթացիկ հաշվի հսկայական ավելցուկ, որից բողոքում են ԱՄՆ-ն և Եվրահանձնաժողովը: Ցածր ներդրումների հետևանքով  արտադրողականությունը ընկնում է: Արդյունաբերության շատ ճյուղերում կապիտալի ծավալը նույնիսկ զիջում է 2000-ականների մակարդակին: Սա նշանակում է, որ գերմանացիների շրջանում հարուստներն ավելի քիչ են, քան կարող էին լինել, իսկ նրանց տնտեսությունը կլինի ոչ այնքան հզոր, որքան այն պետք է լինի: