Վիդոկի լեգենդը. Հանցագործից մինչև հետաքննական բյուրոյի ղեկավար

Լեգենդար Վիդոկի հիմնած ֆրանսիական «Սյուրտեից» առաջ աշխարհում խուզարկուական բյուրոներ գոյություն չեն ունեցել: Լոնդոնում 1842-ին միայն Սքոթլանդ Յարդին կից ստեղծվեց հետաքննությունների բաժին, որին իրենց օգնությունն առաջարկած մասնավոր խուզարկուներին մարմնավորում է մտացածին Շերլոք Հոլմսը: Մասնավոր խուզարկուների քանակն Անգլիայում 1895 թվականին հասավ 600-ի: Շոտլանդացի Ալան Պինկերտոնր 1850-ին Չիկագոյում բացեց խուզարկուական գործակալություն: Նրա 11 անդամները ոչ միայն բացահայտեցին հարյուրավոր հանցագործություններ, արև պահպանում էին ԱՄՆ նախագահ Լինքոլնի անվտանգությունը: Պինկերտոնի գործակալության 250 մասնաճյուղեր այսօր աշխատում են 22 երկրներում:
Ծանր մանկության լեգենդը
Ծնվել է Ֆրանսիայում, Արրասում, 1775թ. հուլիսի 23-ին, հացթուխի ընտանիքում: 10 տարեկանից գողանում էր հոր թխած բուլկիները, պատանեկան հասակում քարշ էր գալիս գինետներով` օրերն անցկացնելով թղթախաղով ու մատչելի կանանց հետ, իսկ պարտքերը մարելու համար տնից թռցնում էր ճաշի ընտանեկան արծաթե սպասքը: 16 տարեկանում նա գողացավ հոր փողերի ամբողջ պաշարը, որպեսզի փախչի Ամերիկա: Բայց Օստենդեի նավահանգստում նրան թալանեցին, և նա հայտնվեց թափառական կրկեսային խմբում, որտեղ կուլ էր տալիս հում միս ու քարեր, իսկ ազատ ժամերին կրկին տարված էր հյուրախաղերի եկած արտիստուհիներով: Նրա տանջված ծնողները թեթևացած շունչ քաշեցին, երբ որդին հայտարարեց, որ մեկնում է բանակ:
Ապաքաղաքական զինվորը
1791 թվականին, երբ եվրոպական միապետները արշավ էին սկսել հեղափոխական Ֆրանսիայի դեմ, Վիդոկը Բուրբոնյան գնդում էր: Նրա մարտական կյանքը կրկին անցնում էր գինետներում և դուելներում, բայց ճակատում խիզախորեն մարտնչում էր այն օրերին, երբ իր հանցանքների համար ձերբակալված չէր լինում: 3 անգամ դատապարտվել է գնդակահարության: 1793-ին դավաճան գեներալ Դյումուրիեի հետ անցնում է ավստրիացիների կողմը, բայց նեղանում է ավստրիացիների անտարբերությունից ու վերադառնում ֆրանսիական զորք: Եվ կրկին ողջ է մնում, թեև դավաճաններին մահապատիժ էր հասնում:
Յակոբինյան շրջանի «ասֆալտի ֆիդային»
18 տարեկանում հասցրել էր այնքան արկածներ ունենալ, որ ուրիշներն ամբողջ կյանքում չեն ունենում: Հայրենի քաղաքում մոլեգնում էր յակոբինյան ահաբեկչությունը. ամեն օր դեպի գիլյոտին էին քարշ տալիս նոր զոհերի: Վիդոկն էլ, վերցնելով Ռոաո ազգանունը, բնակություն հաստատեց Բրյուսելում, որը զավթել էին ֆրանսիացիները: Այնտեղ քաջարի բախտախնդիրը մտավ մեծ համբավ ձեռք բերած «Թափառական բանակ», սա քրեական տարրերի մի խմբավորում էր, որի անդամները, կասկածից դուրս լինելու համար, գործում էին զինվորական համազգեստով: Ներկայանալով որպես պատերազմի հերոս` Վիդոկը խելքահան արեց արդեն ոչ երիտասարդ բելգիացի մի բարոնուհու և նրանից գողացավ 15 հազար ոսկե դուկատ: Այս փողերով նա 1796-ի մարտին եկավ Փարիզ: Այստեղ 2 ամսում վատնեց իր բոլոր փողերն ու գնաց գնչուների հետ թափառելու: Լիլում շատ արագ լեզու գտավ Ֆրանսինա անունով մի գեղեցկուհու հետ, որին անհույս խանդում էր: Մի անգամ նա դաժանորեն ծեծեց աղջկա սիրեկաններից մեկին և երեք ամսով հայտնվեց բանտում: Բայց նույն Ֆրանսինայի օգնությամբ փախավ բանտից` հաջողացնելով բանտի բոլոր պահապաններին փակել իր խցում: Գտնվելով փախուստի մեջ` էժենը բազմաթիվ անուններ ու մասնագիտություններ փոխեց` ձևանալով արտիստ, հոգևորական, նույնիսկ ոստիկանության սպա: Բայց նրան, այնուամենայնիվ, բռնեցին և դատապարտեցին ութ տարվա տաժանակրության` գողությունների և փաստաթղթեր կեղծելու համար: Սակայն նա նորից հաջողացրեց մի քանի անգամ փախչել: Հանդուգն փախուստների համար նրան կոչեցին «Համարձակության արքա»: Ասում էին, թե Վիդոկը կարող է անցնել պատի միջով, չայրվել կրակի մեջ և չխեղդվել ջրում: