[Զինվորի օրագիր - 20] Շամշադինի Փառքը, որի համար հարևանները գլխագին են սահմանել

_ Խմենք Շամշադինի հող ու ջրի կենացը: Մի ընկեր ունեմ, ականջը կանչի:
_ Առավոտ գիշերո՞վ, ժամը 8անց է: Ես փաս, անուշ լինի:
_ Թարգի այ տղա: Էս ձեր քաղաքի պեչատնիներից չի, էսի դեղա: Խոսքս մոռացա, հաա, ուշադրություն, խմում ենք ընկերոջս համար:
_ Ընկերդ ո՞վ է:
_ Փառքը:
_ Փա՞ռքը, (ժպտում եմ, հետո կարմրում, բարկանում: Ինձ մոտ տպավորություն է, իբր փոստ են անում)
_ Հա, Սլավան, մեր ընկերն է, բայց ավելի շատ թուրքերն են իրեն տեսնում, քան մենք: Վարդան Մամիկոնյանից հետո, երկրորդ մարդն է:
_ Ինչի՞:
_ Իրեն կհարցնես կասի, եթե ասի:
Երեք ընկերով օղի են թորում, մոտակայքում էի նկարահանումներով, այնտեղ հայտնվեցի պատահմամբ ու իրենց պնդմամբ: Առաջին 50 գրամը նվիրում են ինձ համար անհայտ, իրենց համար անփոխարինելի ու հարգված «զեմլյակին»: Խմում են իրարից գոհ, այդ մարդուց շնորհակալ լինում: Համոզեցին: Ես խմում եմ փորձնական, տեսնեմ սերկևիլից ինչ դուրս կգա: Գինովցած զրույցներն ամենատպավորիչն են, մանավանդ ինձ բաժին հասած: Պատմում են անծանոթ հերոսի մասին: Երրորդ բաժակին չհասա, միանգամից հարցուփորձ արի, տեղն իմացա, շարժվեցի:
Թմբի վրա մի կարմիր տուֆից տուն կա, ասում են գյուղի պատշարինն է, իր ձեռքով, քրտինքով ու արհեստով է կառուցել, երկու հարկը գցել, ընտանիք կազմել: Անունը Սլավիկ է, ազգանունը հրապարակման ենթակա չէ: Սա այն պատճառով, որ փնտրողը չգտնի, հակառակորդը նրա համար նույնիսկ գլխագին է սահմանել, միլիոններ խոստացել, սակայն արդյունքը չեն տեսել: Տավուշի հնաբնակն է, մինչդեռ Շամշադինում ու նույնիսկ հարազատ գյուղում նրա կենսագրությունն էլ, բանուգործությունն էլ ոչ բոլորին է հայտնի: Բոլորի համար մեր հերոսը՝ սովորական մահկանացու է, ադրբեջանցիների համար չավարտվող մղձավանջ:
Պապիկ է, արդեն 70-ին է մոտենում, տարիքը չեմ հարցրել, բայց թոռներն իմ հասակին են: Կարճահասակ է ու ծանրաքաշ: Հումորը տեղն է, սակայն իր անեկդոտների վերջում ինքը չի ծիծաղում, ժպտում է ու դրանով էլ ստիպում ծիծաղել ամենալսված պատմությունից հետո: Գյուղամեջ դուրս է գալիս սև լայն ջինսով, մի քիչ թեփոտած, քորքոտած սվիտրով, հնաոճ սև կոշիկով, որի ծայրերը վաղուց քարերից ճաքճքել, վնասվել են, կաշվե մուգ շագանակագույն վերարկուն հագին, հավանաբար գնել է 10-15 տարի առաջ ու պահել խնամքով, մաշեցրել անկախ իր հոգատարությունից:
Ծերերը, հատկապես գյուղում իրար շատ են նման, բարբառով, զրույցով, խաղով ու նույնիսկ գաղափարներով: Սլավիկն էլ, բոլորի հետ նստում, զառ է գցում, ճաշին՝ տուն դառնում: Հասակակիցների կողքին ընդհամնեը մեկ կետ կա, որ աչք է ծակում՝ դեմքը: Նա միշտ սափրված է, մյուսները բեղով, մորուքով կամ պարզապես դեմքի մազերին ազատություն տված շվշվացնում են: Սլավիկի համար՝ նիստուկացը գյուղական է, հիգիենան՝ զինվորական:  
Վերջին տարիներին մեկնում է արտագնա աշխատանքի Ռուսաստան, բայց ոչ հոգով-սրտով, ոչ էլ ժամանակացույցով խոպանչի չէ: Աշխղեկ լինելը նրա հիմնական մասնագիտությունն է՝ ընդհամենն արտաքին աշխարհի համար: Նրան ճանաչում են, դուռը թակում՝ որպես լավ շողուլ բռնող, քար ընտրող, տան հիմքը գցող: Ընդ որում խոպանչիներն իրենց տարվա ժամանակացույցն ունեն՝ փետրվարին մեկնել, դեկտեմբերի վերջին վերադառնալ: Այդ ընթացքում ակտիվ աշխատում են, գործը կընդհատեն, կգան միայն խիստ անհրաժեշտության դեպքում՝ հարսանիքի, թաղման, դատուդատաստանի դեպքում: Ընդ որում՝ ծնելիության միակ ամիսն էլ դարձել է սեպտեմբերը՝ դեկտեմբերից 9 ամիս անց: Սլավիկն այս մարդկանց ցանկում չէ, նա երբ ցանկանում գնում է, երբ հատուկ համարից կապ են հաստատում` վերադառնում:
Սլավիկը նաև այգեպան է, լավ հասկանում է թե ինչու ծիրանենին այս տարի ծաղիկ չտվեց, ինչու թուզը հյութեղ չէ, միջատները որ կողմից են գալիս: Ծերուկը հրաշալի խադավիկ էլ է, ժիգուլիների ամենագետը, քանդակագործ է, մի խոսքով ունիվերսալ գյուղացի, որի իսկական հերոսությունները սրանցով չեն սկսվում ու ավարտվում: Իրականում Սլավիկի առաջին երեք մասնագիտությունները հայտնի են խիստ սահմանափակ խմբի:
Պրոֆեսիոնալ հետախույզ է, կարելի է ասել նաև գաղտնի գործակալ: Սա հեքիաթ չէ:  Ոչ էլ օրինական է, երբ թոշակառուն մարտական խնդիր է ստանում, կատարում, զեկուցում և ավելին, փաստերը շատ են, ադրբեջանցի միամիտները կվկայեն: Իր ջոկատն ունի, 6 հոգանոց՝ Դերոն, Սուրոն, Եղիշը, Պարգևը, Ակոպը, ինքը: Սուրոն իր հարազատ որդին է, զինակիցը, ուղեկիցը (Լսեցի ու նոր հասկացա, ինչու էին նրան համարում երկրորդը՝ Վարդան Մամիկոնյանից հետո): Տղերքն իրար տեսնում են ահազանգերի դեպքում, մնացած ժամանակ տուն են պահում, անասուն են մորթում, գյուղազբաղ են ինչպես բոլորը: Սա համարեք նախաբան, կամ հակառակը, ավելի շուտ, եկեք հետգրություն համարենք: Պատմությունը նոր է սկսվում:

ԶԻՆՎՈՐԻ ՕՐԱԳՐՈՒՄ` ՆԱԽՈՐԴԻՎ