Հայ գիտնականների կարծիքը Sapiens գրքի մասին
Sapiens գրքի առաջին կարևորագույն հատկանիշն այն է, որ գրքի հեղինակն անցյալից բերված օրինակները ներկայացնում է ժամանակակից մոտեցումներով։ Հնագետ Պավել Ավետիսյանի խոսքով խոսքով՝ Յուվալ Նոյ Հարարին փորձել է տարբեր գիտակարգերում կատարված աշխատանքներն ի մի բերել և կոնցեպտուալ մակարդակում ցույց տալ մարդկության պատմության զարգացման ընթացքը։ Այնպես, որ լինի հետաքրքիր ու հակիրճ։
Գրքի շարունակությունն ավելի կլանող է դառնում, երբ Հարարին ներկայացնում է մարդու սոցիոգենեզի պատմությունը։ Այսինքն, թե ինչպես մարդը դարձավ սոցիալական էակ։ Կարևոր հանգամանք է մարդու երևակայությունը, որը չունի որևէ այլ կենդանի։ Երկրորդ հանգամանքը վերաբերում է քաղաքակրթության զարգացման կարևոր պահին։
Հեղինակը առաջ է քաշում բամբասանքի տեսությունն ու դրանով ցույց տալիս փոխհարաբերությունների առանձնահատկությունը։
Լևոն Եպիսկոպոսյանը կարդացել է Հարարիի՝ մարդկության պատմությանը վերաբերող բոլոր 3 գրքերը։ Դրանց վրա աշխատել են տասնյակ մարդիկ՝ գիտնականներից մինչև լրագրողներ։ Հարարիի «Sapiens» գիրքը ընթերցողների լայն շրջանակի համար է։ Գիտության մասին պատմությունը ներկայացված է միանգամայն ընկալելի ձևով։ Այն առաջին հերթին սեղանի գիրք պետք է լինի դպրոցականների, ուսանողների և մտավորականների համար։
Հեղինակը ընթերցողին հրավիրում է մտորելու մարդկության անցյալի, ներկայի և ապագայի մասին։ Պավել Եպիսկոպոսյանը կարծում է, որ Հարարիի գրքերը կարդալուց հետո պետք է կարողանալ հասկանալ և կշռադատել էվոլյուցիան։ Ժամանանակից մարդը պետք է պատկերացնի, թե ի՞նչ է կատարվել իր հետ, ինչպե՞ս է ծագել բանական մարդը, ինչպե՞ս է դարձել աշխարհի տերը, ի՞նչ պատասխանատվություն է սա առաջ բերում և ի՞նչ է սպասում մարդուն։ Յուվալ Նոյ Հարարին իր գրքում պատասխանում է՝ ո՞վ ենք մենք, որտեղի՞ց ենք գալիս և ո՞ւր ենք գնում պատմափիլիսոփայագիտական հարցերին։
Յուվալ Նոյ Հարարի
3900 ֏
Նկարագրություն
Հարյուր հազար տարի առաջ Երկրի վրա ապրում էր մարդկային առնվազն 6 ցեղատեսակ, այսօր՝ միայն մեկը՝ Homo sapiens-ը: Ի՞նչ պատահեց մյուսների հետ, ու ի՞նչ է սպասվում մեզ:
Մարդկության պատմության մասին գրքերի մեծ մասը կա՛մ պատմական, կա՛մ կենսաբանական մոտեցում է ցուցաբերում, բայց Յուվալ Նոյ Հարարին այս խիստ ինքնատիպ գրքով կոտրում է կարծրատիպերը: Նրա պատմությունը սկսվում է 70,000 տարի առաջ, երբ նոր էր ի հայտ գալիս աշխարհաճանաչողությունը: Հարարին պատմում է, թե զարգացում ապրող մարդն ինչպես է ազդել համաշխարհային էկոհամակարգի վրա և թե ինչպես է կայսրություններ ստեղծել։ Հեղինակը միաձուլում է պատմությունն ու գիտությունը՝ վերանայելով տարածված տեսակետները, անցյալի զարգացումները կապելով ժամանակակից խնդիրների հետ, առանձին իրադարձությունները դիտարկելով ավելի մեծ գաղափարների համատեքստում: Հարարին ստիպում է առաջ նայել, քանի որ վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում մարդիկ սկսել են շրջանցել բնական ընտրության այն օրենքները, որոնք չորս միլիարդ տարի կառավարել են կյանքը: Ինչի՞ կհանգեցնի այս ամենը, ու ինչպիսի՞ն ենք ուզում դառնալ մենք:
Հայերեն հրատարակության համար հատուկ նախաբան է գրել «Գալաքսի» ընկերությունների խմբի համահիմնադիր, «Յուքոմ» ընկերության տնօրենների խորհրդի նախագահ Գուրգեն Խաչատրյանը։ Յուվալ Նոյ Հարարիի երեք գրքերի հայերեն թարգմանությունն իրականացվել է «Գալաքսի» ընկերությունների խմբի հետ գործընկերությամբ: