[ newmagxted ] Ո՞րն է լավ կյանքի գրավականը. երջանկության 75 տարվա հետազոտության եզրակացությունը

Ի՞նչն է մեզ առողջ ու երջանիկ պահում: Եթե հիմա ներդրում անեիր քո ապագա «ես»-ի համար, ինչի՞ մեջ կներդնեիր քո ժամանակն ու էներգիան: Ըստ հետազոտության՝ հարցված երիտասարդների 80 տոկոսն ասել է, որ իրենց գլխավոր նպատակը հարուստ դառնալն է: Այդ նույն երիտասարդների 50 տոկոսն ասել է, որ կյանքի մյուս նպատակը հայտնի դառնալն է:
Մեզ պարբերաբար ասում են, որ պետք է շատ աշխատել ու հասնել ավելիին: Այնպիսի տպավորություն է, որ սրանք են լավ կյանքի նախապայմանները: Այն, ինչ գիտենք մարդու կյանքի մասին, նրա հիշողություններն են: Իսկ հետադարձ հայացքը 100-տոկոսանոց պատկեր չէ:

Մենք չափազանց շատ բան ենք մոռանում մեզ հետ կատարվածից, և հիշողությունը հաճախ աղավաղում է անցյալը:

Բայց պատկերացրեք, որ կարող եք մարդկանց հետևել փոքր տարիքից և տեսնել, թե ինչն է նրանց երջանկացնում և առողջ պահում:
Մենք դա արել ենք: Հարվարդի ուսումնասիրությունը պատմության մեջ ամենաերկարատևն է: 75 տարի մենք հետևել ենք 724 տղամարդու՝ տեղեկանալով նրանց  աշխատանքի, անձնական կյանքի, առողջության մասին: Նրանցից 60-ը դեռ ողջ են, շատերն արդեն բոլորել են 90-ը: Հիմա մենք սկսում ենք ուսումնասիրել նրանց 2000-ից ավելի երեխաներին: Ես այս ուսումնասիրության 4-րդ ղեկավարն եմ:
1938-ից սկսած մենք հետևում ենք տղամարդկանց երկու խմբի: Առաջինում Հարվարդի ուսանողներ էին, որոնք Երկրորդ համաշխարհայինի ժամանակ ավարտեցին քոլեջը և մեկնեցին պատերազմ: Երկրորդ խմբում Բոստոնի ամենաղքատ թաղամասերի տղաներ էին, որոնք հատուկ ընտրվել էին՝ սովորելու համար: Նրանցից շատերը վարձով էին ապրում և չունեին մշտական հոսող տաք և սառը ջուր:
Հետազոտության մասնակից բոլոր այդ դեռահասները նախ՝ հարցազրույց են անցել: Մենք այցելել ենք նրանց տներ և խոսել ծնողների հետ: Հետո այս դեռահասները դարձան չափահաս մարդիկ, դարձան գործարանի աշխատողներ և իրավաբաններ, պատշարներ և բժիշկներ, մեկն էլ՝ ԱՄՆ նախագահ: Ոմանք տարվեցին ալկոհոլով, ոմանց մոտ շիզոֆրենիա սկսվեց: Ոմանք բարձրացան սոցիալական սանդուղքով, ոմանք էլ հակառակ ուղղությունը բռնեցին:

Այս ուսումնասիրությունը սկսողները չէին էլ երազի, որ 75 տարի հետո ես այստեղ կանգնած կլինեմ ու կասեմ, որ այն դեռ շարունակվում է:

Մեր համբերատար ու նվիրյալ աշխատողները երկու տարին մեկ հրավիրում են ուսումնասիրության մասնակիցներին և հարցնում՝ կարո՞ղ են նրանց կյանքից մանրամասներ իմանալ: Շատ բոստոնցիներ հարցնում են. «Ինչո՞ւ եք շարունակում հետաքրքրվել մեզնով: Իմ կյանքն այդքան էլ հետաքրքիր չէ»: Հարվարդցիները երբեք այդ հարցը չեն տալիս:
Կյանքի հստակ պատկերը ստանալու համար պարզապես հարցաթերթիկ չէինք ուղարկում նրանց: Մենք գնում և զրուցում էինք նրանց հետ իրենց իսկ տներում, ուսումնասիրում էինք  նրանց բժշկական թղթերը, նկարում արյունը, ուղեղը, խոսում նրանց երեխաների հետ: Նկարահանում էինք, թե նրանք ինչպես էին ամենալուրջ խնդիրների մասին խոսում իրենց կանանց հետ:
Ի վերջո, ի՞նչ պարզեցինք: Բացահայտումն ամենևին էլ հարստությանն ու հանրաճանաչությանը կամ տքնաջան աշխատանքին չէր վերաբերում:

Հստակ ուղերձը, որ ստացանք 75 տարվա հետազոտությունից, հետևյալն էր. լավ հարաբերություններն են մեզ երջանիկ ու առողջ պահում:

Մենք 3 կարևորագույն դաս յուրացրինք հարաբերությունների մասին: Առաջինը, որ սոցիալական կապերը լավ են մեզ համար, միայնությունը սպանում է: Պարզվեց, որ ընտանիքի, ընկերների ու համայնքի հետ կապված մարդիկ ավելի երջանիկ են և ֆիզիկապես առողջ, նրանք ավելի երկար են ապրում: Միայնությունը թունավոր է: Մարդիկ, որոնք ավելի շատ են մեկուսացած, քան կցանկանային, դժբախտ են զգում, նրանց առողջությունն ավելի շուտ է սկսում վատանալ, ուղեղն ավելի շուտ է շարքից դուրս գալիս, ու նրանք ավելի կարճ են ապրում:

---

[ newmagxted ]

• Ինչպե՞ս ապրել խանդավառությամբ նույնիսկ 90 տարեկանում


• Սիրահարվելը գործի հեշտ մասն է


• Ինչպե՞ս խոսել, որ մարդիկ ցանկանան լսել քեզ


• Տանուլ տված բիզնես. Ինչպե՞ս խուսափել ձախողումից

---

Մենք գիտենք, որ մարդ կարող է միայնակ լինել նաև հասարակության մեջ կամ ընտանիքում: Երկրորդ դասը, որ սովորեցինք հարաբերությունների մասին, հետևյալն է.

Կարևորն ընկերների քանակը չէ կամ մշտական զուգընկերոջ գոյությունը, այլ մտերմիկ հարաբերությունների որակը:

Օդում մշտապես կախված կոնֆլիկտը վնասակար է առողջության համար: Մարդիկ իրենց ընտանիքում սիրո և ջերմության պակասն առավել ծանր են տանում, քան ամուսնալուծությունը: Սիրո ու ջերմության մեջ ապրելը պաշտպանում է:
Երբ հետ նայեցինք, տեսանք, որ մեր հետազոտության այն մասնակիցները, որոնք 50 տարեկանում բավարարված էին իրենց հարաբերություններով, ամենաառողջն էին 80 տարեկանում:
Մեր սովորած երրորդ դասը սա էր. լավ հարաբերությունները` մեր մարմինը պաշտպանելուց բացի, պաշտպանում են նաև մեր ուղեղը: Ավելի սուր հիշողություն ունեն այն մարդիկ, որոնք գիտեն, որ 80 տարեկանում էլ կարող են հույս դնել իրենց մտերիմ ու սիրելի մարդկանց վրա:

Լավ հարաբերություն՝ չի նշանակում խնդիրների բացակայություն, ոմանք նույնիսկ 80-ում են շարունակում վիճել: Բայց դա ոչինչ է, երբ գիտես, որ նա, իրոք, քո կողքին է՝ ինչ էլ լինի:

Այսպիսով, լավ ու մտերիմ հարաբերությունները առողջարար են: Այս իմաստությունն այնքան հին է, որքան աշխարհը: Ինչո՞ւ է այդքան դժվար սա հասկանալ և ինչո՞ւ է այդքան հեշտ` այն արհամարհելը: Ի՞նչ արած, մարդ ենք: Մենք արագ լուծումներ ենք ուզում, մի բան, որը մեր կյանքը միանգամից կդարձնի ավելի լավը: Հարաբերություններում երաշխիք չկա, դրանք բարդ են, և անընդհատ պետք է աշխատել դրանց վրա, անընդհատ ընդառաջ գնալ ընկերներին և ընտանիքին: Ու սա վերջ չունի:
75 տարվա մեր հետզոտության մեջ ամենաերջանիկ մարդիկ նրանք էին, որոնք իրենց գործընկերներին ակտիվորեն փոխարինել էին «խաղընկերներով»: Ոչ փայլը, ոչ փողը, ոչ ճանաչումը, ոչ էլ մեծ ձեռքբերումները, ինչին այդքան ձգտում են երիտասարդները, մեզ համար չեն ապահովում լավ կյանք: Դա անում են ընտանիքը, ընկերները, մարդիկ, որոնց հետ մենք շփվում ենք: Լավ հարաբերություններն են կառուցում լավ կյանք:
http://www.ted.com/talks/robert_waldinger_what_makes_a_good_life_lessons_from_the_longest_study_on_happiness?language=en