Նոր գիրք, նոր մատենաշար / Newmag-ը ներկայացնում է հեղափոխական աշխատություն. «Արևելաբանություն» (թրեյլեր)
03/20/2025
Արևելագիտության պատմության ու հասարակագիտության ամենաազդեցիկ ու բեկումնային հետազոտությունը՝ Էդուարդ Սաիդի «Արևելաբանություն» (Orientalism) գիրքը, կես դար անց առաջին անգամ հրատարակվել է հայերեն:
1978-ին հրատարակված «Արևելաբանություն» գրքում մանրամասն ներկայացվում է «եվրոպակենտրոն նախապաշարումը արաբա-իսլամական ժողովուրդների ու մշակույթների նկատմամբ»: Սաիդի աշխատությունը քննադատական հայացք է նետում արևմտյան մշակույթի մեջ արմատավորված կեղծ ու ռոմանտիկ ընկալումներին Ասիայի ու Մերձավոր Արևելքի նկատմամբ և բացահայտում է, թե ինչպես են Եվրոպան ու Ամերիկան արդարացնում իրենց գաղութային, կայսերական հավակնությունները:
Գրքի հիմնական հարցադրումներն են՝
- Ինչպես Արևմուտքն Արևելքին կոչեց «Orient»՝ «Այլ, Ուրիշ»
- Ինչու Արևմուտքը թույլ չի տալիս հասկանալ Արևելքին
- Ինչպես է Արևմուտքն ընկալում Արևելքը
- Ինչո՞ւ է Արևմուտքը Մերձավոր ու Միջին Արևելքին նայում վերևից
«Արաբական աշխարհի գիտության դեմքը փոխած» Եդուարդ Սաիդը ծնվել է Երուսաղեմում, մեծացել՝ Եգիպտոսում, կրթություն ստացել՝ Միացյալ Նահանգներում՝ Փրինսթոնի, Հարվարդի, Կոլումբիայի համալսարաններում: Նա հեռու էր Միջին Արևելքի քաղաքական ու ռազմական բախումներից, մինչև 1967-ին սկսվեց Իսրայելի վեցօրյա պատերազմը:
Ըստ Սաիդի, «Աշխարհը, որը ես հասկանում էի, որը ես գիտեի, այդ պահին ամբողջովին փոխվեց»։
Քաղաքականությամբ չզբաղվող ակադեմիկոսը, տեսնելով իր ժողովրդի տարածքային կորուստները, սկսեց զբաղվել քաղաքականությամբ:
Սաիդը դարձավ Պաղեստինի ինքնորոշման իրավունքի ամենաակտիվ պաշտպանը Միացյալ Նահանգներում: Սկզբում նա Յասեր Արաֆաթի հետ «երկու պետություն» սկզբունքի կողմնակից էր, բայց հետագայում դարձավ Արաֆաթի քննադատը:
1994-ին, երբ աշխարհը հավատում էր, որ Օսլոյում ամերիկյան միջնորդությամբ տեղի ունեցած պատմական ձեռքսեղմումը խաղաղության սկիզբն էր, Սաիդը հեռատես էր: «Օսլոյում անցած ամառ ձեռք բերված համաձայնությանն Արաֆաթն ինքնագլուխ է գնացել, նա մեկուսացրել էր ինքն իրեն, հիմար սխալներ էր գործում», - հայտարարում էր նա:
Այս հարցազրույցի ժամանակ Սաիդն արդեն Արաֆաթի քննադատն էր, Պաղեստինը առաջնորդների նոր սերնդի փոխանցելու, «մեկ պետության» կողմնակից: Եվ բացատրում էր՝ պաղեստինցիները չեն կարող զիջումներով հասնել խաղաղության:
Գրականության, արվեստի, երաժշտության, դաշնամուրի սիրահար արևելագետի դեմ Ամերիկյան Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն 238 էջով գործ ուներ: Կոլումբիայի համալսարանին պարտադրում էին դուրս գալ Սաիդի դեմ, քննադատել նրան, բայց հեղինակավոր համալսարանը չարեց դա:
2003-ին Սաիդը մահացավ լեյկեմիայից, 67 տարեկանում: Նրա մահից երկու տասնամյակ անց պաղեստինցիների հետ տեղի է ունենում այն, ինչն ամբողջ կյանքի ընթացքում փորձում էր կանխել:
Էդուարդ Սաիդի «Արևելաբանություն» գիրքը պարտադիր ընթերցանություն է բոլոր նրանց համար, ովքեր ցանկանում են հասկանալ ժամանակակից աշխարհի մշակութային, քաղաքական և գաղափարական հակամարտությունների խորքային պատճառները:
Ծանոթանալ ՆՈՐ ՄԻՏՔ X ՆՈՐ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Gulbenkian & Newmag book forum-ի ծրագրին
Գրքի գլխավոր գործընկեր՝ «Գալուստ Կիւլպէնկեան» Հիմնարկութիւն: Գալուստ Կյուլպէնկյան թարգմանական մատենաշարով հայ ընթերցողը հնարավորություն կունենա ծանոթանալ այդ հեղափոխական աշխատությանը։
Շնորհանդեսը տեղի կունենա ՆՈՐ ՄԻՏՔ X ՆՈՐ ԹԱՐԳՄԱՆՈՒԹՅՈՒՆ Gulbenkian & Newmag book forum-ի շրջանակում։ Համաժողովը կայանալու է մարտի 27-ին և 28-ին, Holiday Inn Yerevan հյուրանոցի Արմավիր սրահում:
Տարածել
Եդուարդ ՈՒ. Սայիդ
8800 ֏
Նկարագրություն
Այս ընդարձակ, իմացական առումով ազդեցիկ յետազօտութեան մէջ Սայիդ կը ներկայացնէ Արեւելագիտութեան պատմութիւնը: Մերձաւոր ու Միջին Արեւելքի մէջ երկար ժամանակ գերիշխող Արեւմուտքը Արեւելքին կը նայէր գերադաս դիրքերէն: Արեւելքն Արեւմուտքի մէջ կ՚անուանուէր «Orient», այսինքն՝ Արեւմուտքէն «Այլ, Ուրիշ»: Այս տեսանկիւնն Արեւմուտքի մէջ կը շարունակուի արմատացած մնալ, եւ, քանի որ Արեւմուտքը Արեւելքին թոյլ չի տար ինքնաներկայանալ, հետեւաբար նաեւ կ՚արգելակէ Արեւելքը լիարժէք հասկանալու փորձերը:
Այս բեկումնային գիրքը, որ առաջին անգամ հրատարակուած է 1978-ին, կը մնայ ընկերագիտութեան ամենաազդեցիկ ուսումնասիրութիւններէն մէկը, յատկապէս ցեղագիտութեան ու յետգաղութային ուսումնասիրութիւններու ոլորտին մէջ: Սայիդը «Orientalism» հասկացութեան քննադատ էր, զայն կը համարէր Արեւելքի նկատմամբ Արեւմուտքի կեղծ ենթադրութիւններու ամբողջութիւն:
Այս գիրքին ընդմէջէն Սայիդը կը ներկայացնէ «եւրոպակեդրոն նախապաշարումը արաբա-իսլամական ժողովուրդներու ու մշակոյթներու նկատմամբ»: Ան ցոյց կու տայ, որ Ասիայի ու Մերձաւոր Արեւելքի նկատմամբ արեւմտեան մշակոյթին մէջ արմատաւորուած կեղծ ու ռոմանթիք ընկալումը կը ծառայէր իբրեւ Եւրոպայի ու ԱՄՆ-ի գաղութային եւ կայսերական յաւակնութիւններու արդարացում:
Կարդա նաև
Տեղի է ունեցել թուրք պատմաբան Թաներ Աքչամի «Ցեղասպան պետության ակունքները» գրքի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ)
Թուրք պատմաբան Թաներ Աքչամի մասնակցությամբ տեղի ունեցավ նոր գրքի շնորհանդեսը (լուսանկարներ)
Տեղի ունեցավ Դեմիր Սյոնմեզի «Վիրավոր արծիվը» գրքի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ)
«Ցեղասպանագիտության շաբաթը» բացվեց հատուկ հրատարակության՝ Վահագն Դադրյանի գրքի շնորհանդեսով (լուսանկարներ)