«Ցեղասպանագիտության շաբաթը» բացվեց հատուկ հրատարակության՝ Վահագն Դադրյանի գրքի շնորհանդեսով (լուսանկարներ)

ԵՊՀ դոցենտ, թուրքագետ Լուսինե Սահակյանը շնորհանդեսին եկել էր Վահագն Դադրյանի անվան հուշամեդալով, որը ստացել է Լոս Անջելեսում պոլսահայ համայնքից։ Լուսինե Սահակյանն ուսումնասիրում է Դադրյանի արխիվները, աշխատել է Երուսաղեմի արխիվներում։ Փորձագետը շեշտեց, որ Դադրյանը մեծ աշխատանք է կատարել ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության հարցում. 

«Բացի այն, որ Դադրյանը գիտական ուսումնասիրություններ է արել, նաև օտարալեզու մամուլում բազմաթիվ կարևոր հրապարակումների հեղինակ է։ Այդ հոդվածներում խոսել է ոչ միայն Օսմանյան կայսրության կատարած ոճրագործության, այլ նաև Արցախի հիմնահարցի մասին։ Դեռ 1964 թվականին նա գրել է արցախահայերի նվերաբերող հոդված, ահազանգել է այն բոլոր խնդիրները, որոնց այսօր մենք առնչվում ենք։ Իսկ Ցեղասպանագիտության ուսումնասիրության ոլորտում Դադրյանն այնպիսի լուրջ նշաձող է դրել, որ այսօր էլ բոլոր մասնագետները պետք է պահենք դա»։

Պատմական գիտությունների դոկտոր, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտի նախկին տնօրեն Հայկ Դեմոյանն իր հետ բերել էր պրոֆեսոր Դադրյանի ստորագրությամբ գիրքը։ Դեմոյանը մեծ նշանակություն է տալիս այս գրքի հայերեն թարգմանությանն ու հրատարկությանը. 

«Newmag-ի այս նախաձեռնությունը ռազմավարական նշանություն ունի, որով պետք է պայքարել մեր ժողականության դեմ։ Նման գիրք գրելու համար երևի ընտանիք չպետք է ունենաս։ Ահռելի, բծախնդիր աշխատանք է կատարված։ Դա իսկապես զոհողություն է։ Եթե տանք գրքի սեղմ բնութագիրը, Դադրյանը մասնագիտությամբ լինելով մաթեմատիկոս, բժշկի նշտարով շերտ առ շերտ բացել է կատարված հանցագործությունը, տվել գնահատական ու ուղերձ։ 

Նախ, ցեղասպանությունը ներկայացրել է Թուրքիայի դաշնակիցների՝ Ավստրիայիու Գերմանիայի արխիվների վերլուծությամբ ու ուսումնասիրությամբ։ Այս համատեքստում ցանկացած պատմաբան հասկանում է կատարվածի անհերքելիությունը։ Գիտական լեզուն է նաև շատ կարևոր, եզրույթները, եզրաբանությունը, որը մինչ այդ Խորհրդային, սփյուռքյան շրջանակներում չկար։ Դա դարձավ հայոց ցեղասպանագիտության համար հիմք»։

ՀԲԸՄ Հայաստանի գործադիր տնօրեն Մարինա Մխիթարյանը նշեց, որ իրենց կազմակերպության կարևորուղղություններից է հիշողությանը. «Այս տարի նշեցինք ՀԲԸՄ 119-ամյակը։ Հիշողություն ասելով նկատի չունենք թանգարանային հիշողությունը, այլ դասեր քաղելու ու ապագայի վրա պրոեկցիա անելու շեշտադրումը։ Հայկական բովանդակության ստեղծումը մեր առաջնահերթություններից է։ Դա հասկանալու համար պետք է իմանալ ՀԲԸՄ ԴՆԹ-ն։ ՀԲԸՄ֊ը ստեղծել է Պողոս Նուբարը՝ Նուբար փաշայի որդին»։

«Հայոց ցեղասպանության պատմությունը» գրքի գործընկերը «ՀայաՔվե»-ն է։ «ՀայաՔվե» նախաձեռնության համակարգող Ավետիք Չալաբյանը խոսեց «նոր բանավեճի» մասին՝ պետք է ցեղասպանությունը ճանաչե՞լ, թե՞ ոչ. 

«Երբ նախաձեռնեցինք «Հայաքվեն», օրենքի նախաձեռնություն ներկայացրեցինք, ըստ որի քրեական պատասխանատվություն է սահմանվում Հայոց ցեղասպանության ճանաչումից հրաժարվելու համար։ Ցավոք, գործող իշխանությունն այն տապալեց։ Մենք հասկանում ենք, որ ի հեճուկս թաքնված մերժողների, ցեղասպանությունը բաց վերք է, որը սպեղանի չունի, արդարադատություն նույնիսկ չի եղել՝ չհաշված Նեմեսիսը։ Այն, ինչ տեղի է ունեցել 15 թվականին, բոլորիս է վերաբերել։ Դադրյանի գիրքը պարզապես գիրք չէ, այլ կարևոր վկայություն, որը պետք է հիմքդառնա արդարության համար»։

Ցեղասպանագիտության շաբաթը Newmag հրատարակչությունն իրականացնում է ՀԲԸՄ դրամաշնորհով։ Շաբաթվա 2-րդ օրը հրատարակչությունը կներկայացնի թուրք պատմաբան Թաներ Աքչամի նոր գիրքը։ Գրքի շնորհանդեսին կմասնակցի նաև հեղինակը՝ Թաներ աքչամը։

Կարդացեք նաև

«Ցեղասպանագիտության շաբաթվա» ընթացքում Newmag-ը կներկայացնի Վահագն Դադրյանի «Հայոց ցեղասպանության պատմությունը» գիրքը (թրեյլեր)