Տեղի ունեցավ Կազիմիր Մալեվիչի «Սև քառակուսին» գրքի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)

Սև քառակուսի, որը մերժեց հինն ու դարձավ նորի սկիզբը: Քառակուսի, որը դարձավ իսկական մանիֆեստ, 20-րդ դարի գլխավոր ստեղծագործություն: Newmag հրատարակչությունը հայ-ռուսական «Օրակուլ» մատենաշարի հետ ներկայացնում է ռուս ավանգարդիստ, կոնստրուկտիվիստ, սուպրեմատիզմի հիմնադիր Կազիմիր Մալեվիչ գիրքը՝ արվեստը հասկանալու մասին: Արվեստաբան Արմեն Եսայանցի խոսքով, սա օգտակար հրատարակություն է. «Ակադեմիական արվեստը ջնջում ենք, նորն ենք սկսում, «Սև քառակուսին» էլ դա է: Այցեքարտն է երկրի ու ամբողջ ռուսական ավանգարդի սկիզբը, աբստրակտցիոնզիմի սկիզբը»:

Մալեվիչի մյուս՝ կարմիր քառակուսին կրծքին արվետսաբանը հիշեցնում է՝ «Սև քառակուսին» ի սկզբանե ստեղծվել էր որպես օպերային ներկայացման դեկոր: Հետագայում Մալեվիչը նկարեց ընդհանուր առմամբ չորս «Սև քառակուսի»: Առաջին անգամ, որպես կտավ Մալեվիչը ներկայացրեց 1915 թվականի Պետերբուրգում 0.10 ֆուտուրիստական ցուցահանդեսի ժամանակ: Քառակուսի, որն իրականում՝ ոչ սև է, ոչ էլ քառակուսի՝ հավելում է արվեստաբանը. «Տարբեր գույներ ունեն նրա պատկերները: Սա այդքան քառակուսի չէ, կողմերը հավասար են: Մի քանի տարբերակ կա, թե ինչ է նշանակում, գլխավոր կետը՝ այս ստեղծագործությամբ ազդարարում է ամեն ինչի ոչինչը, զրոյական կետն է: Դա սպիտակ ֆոնի վրա է, դա է կարևոր, որը խոսում է սպիտակի ու սևի մասին, ինչպես ին յան, տաղամարդ կին, բնության մշտական հակասաությունների մասին է»:

Այդ ինչպես ստացվեց, որ պարզապես «Սև քառակուսին» դարձավ 20-րդ դարի գլխավոր ստեղծագործություններից մեկը: Արվեստի գո՞րծ, թե՞ բողոքի ակցիա, գլուխգործո՞ց, թե՞ լավ փիառի արդյունք: Մալեվչիչի «Սև քառակուսին» ամենաքննադատված ու քննարկված ստեղծագործություններից է: Ու այդ ստեղծագործության հեղինակը նաև գրել է, բացատրել՝ ինչ է արվեստը՝ ընդգծում է գրքի թարգմանության խմբագիրը՝ Արմեն Ամիրխանյանը. «Մալեվիչը ոչ միայն իր նախորդ արվեստն էր սևով պատում, այլև զրոյացնում էր նախկին ավեստը, գրքում այդ մասին չկա, բայց ինքն անընդհատ մերժում է պատկերը՝ այն, ինչ տեսնում ենք, շոշափում ենք: «Սև քառակուսին» ոչ միայն կտավ էր, այլև՝ ապստամբություն»: Մալեվիչի սուպերմատիզմը գույնի առավելությունն էր մյուս բոլոր տարրերի նկատմամբ: Սև քառակուսին առաջին ցուցադրության ժամանակ տեղադրված էր սենյակի անկյունում՝ այնտեղ, որտեղ սովորաբար կախում են սրբապատկերները: Հեղինակն իր կտավն այդպես էլ կոչում էր՝ սրբապատկեր: Գրքի գիտական վերիֆիկանտ Արման Ղարագուլյանը նշում է՝ այն  հիմա Տրետյակովյան պատկերասրահում է, գնահատվում է 20 միլիոն դոլար. «Կարելի է մանուշակագույն բաժակ նկարել, բայց 400 էջանոց հիմնավորում պետք է ներկայացնես, թե ինչու է դա կարևոր: Հենց կարողանանք, գուցե վաճառենք: Նա նկարեց, հետո 400 էջով ապացուցեց՝ ինչու է իր գործը գլուխգործոց»:

Կազիմիր Մալեվիչը կործանեց հին արվեստը: Իր միստիկ կյանքի ավարտն ու վերջին ստեղծագործությունը եղավ իր թաղումը: Այն զանգվածային պերֆորմանս էր, որտեղ Մալեվիչը ներկայացավ, որպես ֆուտուրիստական ատրիբուտ: Ռուս սուպրեմատիստ Կազիմիր Մալեվիչի 20-րդ դարի գլխավոր կտավը դարձած «Սև քառակուսին» կտավի ու մյուս գործերի վերաբերյալ հոդվածները, հռչակագրերը, մանիֆեստները Newmag-ը հրատարակեց ու տպագրեց հայերեն: «Սև քառակուսին»  այս տարվա վերջին գիրքն է:

Կարդացեք նաև

• [Նոր գիրք] Կազիմիր Մալեվիչ՝ Սև քառակուսին արվեստի վերածած նորարարը (թրեյլեր)