Թուրքական ընտրության հայկական կողմը
Առաջինը Պոլսի հայկական Սուրբ Թագավոր եկեղեցու միջադեպն էր: Հոգեկան խնդիրներ ունեցող անձը եկեղեցու առջև փակցրել էր Աթաթուրքի նկարը, հաջրորդ օրն այն պատին չէր գտել, զայրացել էր, կասկածել, թե հայերն են արել, հայկական եկեղեցու պատին գրել է` այդ հայրենիքն իրենց է, դռան առջև էլ աղբ լցրել: Միջադեպին արձագանքեց նույնիսկ Թուրքիայի ներքին գործերի նախարարը: Վանդալիզմի հեղինակին ձերբակալեցին, բաց թողեցին, հիմա էլ դատախազը պահանջում է նրան ազատազրկել 1.4 տարի ժամկետով: Թուրքիայի իշխող կուսակցությունը փորձում է առավելագույնը ստանալ կատարվածից: Պոլսահայերի շրջանում Էրդողանին աջակցողներ կան և հայերի դեմ միջադեպին նման ուշադրությունն ակնհայտորեն ժեստ է` հայերի քվեն ստանալու ակնկալիքով: Սա մինչև թեկնածուների առաջադրումն էր:
Երբ հրապարակվեցին կուսակցությունների ցուցակները, պարզվեց, որ դրանցում 4 հայի անուն կա:
Թուրքիայի մեջլիսի ամենասկանդալային և Թուրքիայում ամենահայտնի հայ պատգամավորն այս օրերին ակտիվ քարոզարշավ է իրականացնում Դիարբեքիրում: Կարո Փայլանի թեկնածությունն առաջադրված է առաջիկա ընտրություններին` Պոլսի փոխարեն քրդաբնակ նահանգում: Մայրաքաղաքում մրցակցությունը մեծ է, այսպես երաշխավորվում է հայ թեկնածուի խորհրդարան անցնելը:
Փայլանի շուրջ թուրքական պետության վերջին հարձակումը արտահերթ ընտրությունների մասին հայտարարելուց անմիջապես առաջ էր: Նրան մեղադրանք առաջադրվեց հանրահայտ 301 հոդվածով: Հայ պատգամավորը կարող է զրկվել մանդատից և ազատությունից Թուրքիայի նախագահին, թուրք ազգին և թրքությունը վիրավորելու համար:
Կարդացեք նաև.
- Ինտրիգներ և սաբոտաժ. Ինչո՞ւ տապալվեց Պոլսո հայոց նոր պատրիարքի ընտրության գործընթացը
- Թուրքական հեռուստաեթերում շահարկվում է Հայոց ցեղասպանության թեման
- Թուրքերը տոնում են, քրդերը՝ հիշեցնում. ի՞նչ է կատարվում Սիրիայում
Երեք տարի առաջ Փայլանը թուրքական պարբերականների առաջին էջերում էր հայտնվել մեջլիսի մեկ այլ հայ պատգամավորի` Մարգար Եսայանի հետ կոնֆլիկտի պատճառով: Նրանք քաղաքական հակադիր ճամբարներում են և Փայլանը Եսայանից ավելի շատ մտահոգություն էր ակնկալում հայկական թեմաների մասով: Մեկ փաստ` 2016-ին ԱԶԿ-ի պատգամավորը ԵԽԽՎ-ում թուրքական պատվիրակության կազմում կողմ է քվեարկել Ուոլթերի հայտնի հակահայ, հակաարցախյան զեկույցին: Հայ պատգամավորի անունն այս ընտրություններին ևս էրդողանականների ցանկում է:
3-րդ հայ թեկնածուն Էլմաս Կիրակոսն է` պատգամավորի թեկնածու` Լավ կուսակցությունից: Սա գորշ գայլերի քաղաքական թևի այն հատվածն է, որը բաժանվել է էրդողանի հետ կոալիցիա կազմած Բահչելիից և ներկայանում է առանձին: Այս կուսակցության առաջնորդին համեմատում են Աթաթուրքի հետ` անվանելով Անաթուրք. թուրքերի հայր-թուրքերի մայր: Հայ թեկնածուն 4 տարի առաջ թեկնածու էր նաև Թուրքիայի ՏԻՄ ընտրություններում և այն ժամանակ Պոլսի Ակոսի հետ զրույցում ասել էր` հպարտ է, որ Աթաթուրքի զավակն է, հայ է, եկեղեցի է գնում, սիրում է Թուրքիայի դրոշը:
4-րդ հայ թեկնածուն Փայլանի քրդամետ կուսակցությունից է: Լյուդմիլա Բյույումի մասին տեղեկությունները սահմանափակ են: Նրա հայկական ծագման մասին գրում է Ակոսը:
Թուրքիայի նոր խորհրդարանում չենք տեսնի քեմալական հայ պատգամավոր Սելինա Դողանին: Քաղաքական այս ուժի որոշումը պայմանավորված է ազգայնականների քվեների համար ամենաթեժ ընտրապայքարով և հայ թեկնածու առաջադրելը կարող էր խանգարել:
Փոխարենն Էրդողանի թիմն ուշադրության կենտրոնում է պահում հայերին:
Մեկ քարոզարշավի ընթացքում երկրորդ ժեստով: Ապրիլի 24-ին Ցեղասպանություն բառով պաստառների համար ձերբակալված 3 ակտիվիստների մասով դատախազությունն աննախադեպ որոշում է կայացրել, որն ակտիվիստները խոստացել են ամեն տարի նախադեպային դարձնել: Ստամբուլի գլխավոր դատախազը հղում է կատարել ՄԻԵԴ-ի վճիռներին ու որոշել` Ցեղասպանություն եզրը խոսքի և մտքի ազատության սահմաններում է:
Քեմալականների կուսակցությունից ազգայնականների հակաէրդողանական թևի շարքերն անցած պատգամավոր Յուսուֆ Հալաչօղլուն նախընտրական վիրավորանքների մրցավազքում բոլորին հիշեցրել է`
Թուրքիան այն երկիրն է, որտեղ հայ լինելու մեղադրանքը չափազանց քաղաքական է:
Այս պատգամավորը հայ լինելու մեջ մեղադրել է Թուրքիայում ահաբեկչական համարվող գյուլենական շարժման հիմնադիր առաջնորդին:
Ֆեթուլլահ Գյուլենի հայ լինելու մասին առաջին շշուկները տարածվեցին, երբ նրա և Թուրքիայի նախագահի ընկերությունը վերածվեց թշնամության: Հայտնի պատճառներից մեկը 2013-ի կոռուպցիոն սկանդալն էր` Էրդողանի մերձավոր շրջապատի, որդու խարդախություններով: Բացահայտումների համար էրդողանականները մեղադրեցին գյուլենականներին:
Վարկաբեկության դիմաց վարկաբեկություն. թուրքական մամուլը հրապարակեց 1965-ին Գյուլենի կիսաջնջված ստորագրությամբ նամակը` ուղղված Պոլսո Հայոց պատրիարք Շնորհք Գալուստյանին: Սա մեջբերում է այդ նամակից. «Մանկության տարիներին և մասնագիտական կյանքում առիթ եմ ունեցել ճանաչելու բազմաթիվ հայերի և հայ ընտանիքների: 1915-ին հայերի նկատմամբ իրականացված մեծ ցեղասպանությունը չեմ կարող հիշել առանց նզովքի»:
Գյուլենի հայ լինելու մասին շշուկները հայտարարություններ դարձան 2016-ի ռազմական հեղաշրջման տապալված փորձից հետո, երբ Գյուլենը դարձավ Էրդողանի գլխավոր թշնամին: Թուրքիայի նախագահը նրան է մեղադրում կատարվածի համար:
Թուրքիայի նախագահի գլխավորած կուսակցության պատգամավորները գյուլենականներին մեղադրեցին Գերմանիայի բունդեսթագում Հայոց ցեղասպանության ճանաչման որոշմանն աջակցելու մեջ: Գյուլենին պարբերաբար մեղադրում են Վաշինգտոնում հայկական լոբբի հետ գործակցելու մեջ:
Պատմաբան Քադիր Միսիրօղլուն ու նրա պատմաբանների մի ամբողջ խումբ մանրամասնում է` Գյուլենի հայրը հայ էր, իսկ մայրը` հրեա: Մեկ այլ պրոֆեսոր` Թուրքիայի Էրջիյեսի համալսարանի նախկին դասախոս Շաքիր Բաթմազն ասել է. «Երբ որպես պատմաբան վերլուծում եմ, հաշվի առնելով նրա բնակության տարածքը, մտածում եմ, որ Գյուլենը հայկական ծագում ունի: Էրզրումում, որտեղ նա ծնվել է, անցյալում շատ խիտ հայկական բնակչություն է եղել»: Այս դասախոսը հիմա մեղադրվում է գյուլենականների կազմակերպությանն անդամակցելու մեջ և ուշագրավն այն է, որ նրա մեղադրականում նշված է` հայերի մասին գիտաժողովներ է կազմակերպել Թուրքիայում, գիտաժողովների է մասնակցել Հայաստանում:
Եվ այս ամենի ֆոնին Թուրքիայի նախագահի` հայկական շրջանակներում ամենահայտնի թեկնածուն` Դողու Փերինչեքը ընտրողներին հիշեցրել է, թե ինչ «հաջողությունների» է ինքը հասել Հայոց ցեղասպանության ժխտելու առումով, երբ իշխանություն չէր և հիմա իշխանություն է ուզում: Փերինչեքը հայտնի է ՄԻԵԴ-ում Շվեյցարիայի դեմ իր սկսած դատավարությամբ: Շվեյցարիայում դատապարտվել էր Ցեղասպանությունը հերքելու հոդվածով, ՄԻԵԴ-ում արդարացվել` խոսքի ազատության հոդվածով:
Հետևեք newmag-ին Telegram-ում և Instagram-ում։
Տարածել
Կարդա նաև
Սիրո և դիմադրության պատմություն. Միսաք և Մելինե Մանուշյանների հուշերը մեկ գրքում (տեսանյութ)
Տեղի ունեցավ Ջուլյա Սամուելի «Ամեն ընտանիք իր պատմությունն ունի» գրքի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ)
Անյես Մարտեն-Լյուգան. «Մեծ ուրախություն և հպարտություն եմ ապրում, որ իմ գրքերը հասել են հայ ընթերցողին» (տեսանյութ)
Newmag-ը ներկայացնում է բրիտանացի հայտնի հոգեթերապևտ Ջուլյա Սամուելի «Ամեն ընտանիք իր պատմությունն ունի» գիրքը (թրեյլեր)