[Newmag Summer Fest] Ինչու պետք է գրել Խորհրդային տարիների ու «լռող սերնդի» մասին. հարցազրույց Գուզել Յախինայի հետ (տեսանյութ)

Մի քանի գրական մրցանակի արժանացած վեպը մերժում էին 13 հրատարակչություն։ Իսկ երբ հրատարակվեց, սկսվեց քննադատության մեծ ալիքը, որը մինչև հիմա էլ շարունակվում է։ Գուզել Յախինային այդ քննադատությունը չի զարմացնում՝ խորհրդային վաղ ժամանակաշրջանի մասին տասնամյակներ շարունակ լռել են դժոխային անցյալի մասին, որը նրանց իրականությունն էր. «Խորհրդային անցյալի մասին սկսեցին խոսել տասնամյակներ անց միայն, հետո կրկին լռեցին, իսկ հիմա նոր տենդենց է նկատվում ՝ գրողները բարձրաձայնում են այն, ինչը մի քանի սերունդ ապրել է, բայց ցավի ու տառապանքի մասին նախընտրել է պահել իր հիշողությունում միայն»։

Գուզել Յախինան վստահ է՝ պետք է խոսել, պետք է պատմել այդ տարիներից, քննարկել այդ ժամանակաշրջանի խնդիրները։ Միայն դասագրքերը քիչ են, որ այդ թեման ներկայացվի համապարփակ, իսկ գեղարվեստական գրականության միջոցով հնարավոր կլինի գտնել սերունդների կապը, վերականգնել այն. «Մարդիկ, որ ծնվել, մեծացել են խորհրդային տարիներին, նրանց կոչում ենք «լռող սերունդ»՝ նրանք ցավն ու տառապանքը տարել են իրենց ուսերի վրա ու այդ մասին չխոսելով՝ լռելով»։

Այդ սերունդին բաժին է հասել խորհրդային վաղ ժամանակաշրջանի ծանրագույն փուլը։ Վերապրելով կուլակաթափությունն ու պատերազմները՝ հետո հաղթահարել են սովը, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը։ Ու հաճախ այդ լռության պատճառը վախն է եղել, քանի որ տեղեկությունների հրապարակումը վտանգավոր կարող էին լինել իրենց իսկ կյանքի համար՝ նկատում է գրողն ու հավելում. Նրանք իրենց անցյալը ջնջեցին՝ անուն, հայրենիք ու սկսեցին ապրել ներկայաով. «Բացի այդ, այդ կերպ նրանք նաև մեզ են խնայել՝ նոր սերնդին, որ հեռու լինենք վտանգից։Եվ հիմա գրողները փորձում են վերականգնել այդ լռության սերունդի մութ պատմությունները, և պատմել այն, ինչ եղել է իրականում ու միայն այդպես կկարողանանք հասկանալ նրանց»։

Յախինայի երեք գործերի կենտրոնում մարդն է, որը հայտնվել է պատմական մեծ իրադարձությունների կենտրոնում։ Այժմ ռուս ժամանակակից գրականությունում շատ են Խորհրդային վաղ ժամանակաշրջանի վերաբերյալ գործերը, որոնք արժանանում են մրցանակների. ««Զուլեյխան բացում է աչքերը» գործն արժանացելէ հեղինակավոր մրցանակների։ Մրցանակը միշտ մեծ աջակցություն է գրողին, նաև հենց ֆինանսապես, բացի այդ՝ քո ու քո գրականության շուրջ մեծ ուշադրություն են բերում։ Ավելանում են  ընթերցողները, քննարկումներ են սկսվում։ Շնորհակալ եմ բոլոր մրցանակաների համար»։

Կարդացեք նաև

• Միջազգային մամուլն ու գրաքննադատները՝ Գուզել Յախինայի «Զուլեյխան բացում է աչքերը» գրքի մասին (տեսանյութ)
• Ինչու հենց Չուլպան Խամատովան մարմնավորեց Զուլեյխայի կերպարը (տեսանյութ)
• Բացառիկ հարցազրույց Գուզել Յախինայի հետ. ինչով կհետաքրքրի հայկական «Զուլեյխան» (տեսանյութ)
• Newmag-ը ներկայացնում է Գուզել Յախինայի «Զուլեյխան բացում է աչքերը» վեպի հայերեն հրատարակությունը (թրեյլեր)
• Տեղի ունեցավ Գուզել Յախինայի «Զուլեյխան բացում է աչքերը» վեպի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ)

«Զուլեյխան բացում է աչքերը» գիրքը մոտ երեք տասնյակ լեզվով հրատարակվել է, ու թարգմանությունները դեռ շարունակվում են։ Այդ պատմությունը, հեղինակի համոզմամբ, ակտուալ է բոլոր նրանց համար, որոնց երկիրը եղել է Խորհրդային։ Գուզել Յախինան հուսով է, որ հայկական Զուլեյխան ևս մի կաթիլով կավելացնի հետաքրքրությունը Թաթարստանի, իրենց մշակույթի հանդեպ։ Վերջում շնորհակալություն Newmag-ին. հայերեն հրատարակության շապիկը գրողը շատ է հավանել։