Արամ Պաչյան. 70-ականների բոհեմի վառ դեմքերից Ռուբեն Ֆիլյանը գրում էր մոդեռնիստական հնարքներով և բառախաղերով

Արձակագիր Արամ Պաչյանը պատմել է երևանյան 70-ականների բոհեմի վառ դեմքերից մեկի՝ արձակագիր Ռուբեն Ֆիլյանի, նրա  ստեղծագործության առանձնահատկությունների ու արդիականության մասին: Ֆիլյանական ժամանակաշրջանը կարևորագույն փուլ էր, որն իր հետքը պետք է թողեր մերօրյա գրական աշխարհի վրա. «Լրջագույնը ճանաչողության խնդիրն է, ե՞րբ ենք համարձակվելու ինքներս մեզ ճանաչել, և միակ ճանապարհը, կարծում եմ դեպի հիշողությունը շրջվելն է։ Խորհրդային արվեստից մինչև կեցություն, ոչ թե պետք է բացասական ոսպնյակով նայել, այլ՝ հետազոտողի հայացքով՝ առանց հույզերի»:

Արամ Պաչյանը կարևորում է հետադարձ հայացքը անցյալին՝ հասկանալու համար, թե ի՞նչ տեղի ունեցավ մեզ հետ, ի՞նչ ենք ժառանգել անցյալից և ի՞նչն ենք ուրացել. «Ռուբեն Ֆիլյանի գրականությունը ինձ համար չի սպառվում, այն բազմաշերտ է և՛ ժամանակի մեջ է, և՛ ժամանակից դուրս։ Նա իր ժամանակի ամենազարգացած մարդկանցից մեկն էր՝ խորը, լեզուների իմացությամբ, իր գրականությունն էլ՝ կտրուկ փոփոխություններով»:

Խորհրդային տարիներին Ֆիլյանի որոշ գործեր տպագրվեցին «Գարուն» ամսագրում։ Հեղինակի ստեղծագործություների գիրքն առաջին անգամ ամբողջական տպագրվեց հետմահու՝ 1992 թվականին. «Հայոց պատմության վերարժևորման, ոճի սահմանը անցած, մոդեռնիստական հնարքներով և բառախաղերով վեպ է, և միայն ոճի համար չէին տպի նրան։ Շատ բան ունի բացահայտելու ընթերցողը, եթե այսսօրվա ծույլ ընթերցողը քաջություն ունենա ընթերցելու այս գրքերից գոնե մեկը»:

Ռուբեն Ֆիլյանի գրական ամբողջ ժառանգությունն ամփոփվել է 3 գրքում՝ «Անծանոթ ինքնակենսագրություն» պատմվածքների ժողովածուն, «Քո երկրի դեսպանը» վեպը և հնդիկ փիլիսոփա՝ Շրի Շանկարաչարյայի «Վիվեկա Չուդամանին» գործը, որը լույս է տեսել առաջին անգամ: Ֆիլյանական մեկնությունը հրատարակել է Newmag-ը:

Կարդացեք նաև

• Գրքի երևանյան փառատոնին Newmag-ը կներկայացնի հնդիկ փիլիսոփա Շրի Շանկարաչարյայի «Վիվեկա Չուդամանին»՝ Ռուբեն Ֆիլյանի մեկնությամբ (թրեյլեր)
• Երևանյան գրքի փառատոնին Newmag-ը ներկայացրեց Շրի Շակարաչարիայի «Վիվեկա Չուդամանին»՝ Ռուբեն Ֆիլյանի մեկնությամբ (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• 10 փաստ` 20-րդ դարի երկրորդ կեսի ամենայուրօրինակ արձակագիր Ռուբեն Ֆիլյանի մասին (տեսանյութ)
• Փիլիսոփա, որ կարողացավ միավորել պառակտված Հնդկաստանն ու ցույց տալ ճշմարտությանը հասնելու ուղին (տեսանյութ)
• Տեղի ունեցավ «Վիվեկա Չուդամանի» փիլիսոփայական տրակտատի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• Ով և երբ առաջին անգամ բացահայտեց իմացության գանձարանն ու մեկնեց «Վիվեկա Չուդամանին» (տեսանյութ)
• Գիրք, յոգա և թեյ՝ զրույց-քննարկում «ՎիվեկաՉուդամանի» տրակտատի մասին (տեսանյութ, լուսանկարներ)