Ֆրեդերիկ Անսելի այցի վերջին ակորդը. հանդիպել է լրագրողներին և քաղաքագետներին (լուսանկարներ)
Հայաստանում գտնվող ֆրանսիացի աշխարհաքաղաքագետ Ֆրեդերիկ Անսելն օդակայան մեկնելուց առաջ հանդիպել է լրագրողներին, քաղաքագետներին։ Ամունդի Ակբայի ու Newmag-ի հրավերով ՀՀ-ում գտնվող գրողն իր «Ուժի ուղիները» գրքում ուսումնասիրել է ուժի չափանիշները՝ գործիքները, դրսևորումները և նույնիսկ նրա ստեղծած պատրանքները, ապա հանգամանալից ներկայացրել մոլորակի բոլոր հիմնական պետական միավորների և տարածաշրջանների առանցքային խնդիրների համայնապատկերը: Աշխատության համար հեղինակն արժանացել է աշխարհաքաղաքականությանը նվիրված գրքի գլխավոր մրցանակին։
Ֆրեդերիկ Անսելը «Ուժի ուղիները» գիրքը, թեև գրել է Արցախը կորցնելուց առաջ, բայց այդ ռիսկը տեսել էր նաև այն ժամանակ։ Պատճառներից մեկն Ադրբեջանի ռազմական առավելությունն էր, նաև Ռուսաստանի դիրքորոշումը։ Անսելն արցախյան վերջին պատերազմից առաջ 2 անգամ եղել է Լեռնային Ղարաբաղում՝ հենց առաջնագծում: Ադրբեջանին հաղթելու առաջին հիմքը տոկունութունն է՝ ասում է նա ու հիշեցնում հայտնի միտքը՝ պատերազմում հաղթում է նա, ով 15 րոպե ավելի է դիմանում։ Ըստ նրա, Հայաստանը 196 երկրներից, որ կան ՄԱԿ-ում, թղթի վրա ամենաթույլերից մեկն է.
«Ի՞նչ ունի Հայաստանը, որպես առավելություն. Սփյուռքը: Բայց դա չի խանգարում, որ Արցախում տանուլ տաք պատերազմը: Կա հանրահայտ Մեղրիի միջանցքը, որը բարեբախտաբար, թույլ է տալիս Իրանի և ՌԴ-ի միջեւ առեւտրային հարաբերություններ պահպանել: Ի՞նչ կա ուրիշ՝ օբսիդիան, տուրիզմը, Սևանը… ի՞նչ կա ուրիշ։ Մեծ մտածողներից Ռեմոն Ալոնն ասում է՝ պարտությունը արտակարգ մանկավարժ է, ինչը նշանակում է, որ 2021-23-ի սարսափելի աղետից հետո, Հայաստանի հանրապետությունը և հայ ժողովուրդը պարտավոր են լինելու մտածել, արժեքավորել իրենց տնտեսությունը, ապագան, այնպես, ինչպես արել են Սինգապուրում, Թայվանում։ Նրանք շատ աղքատ երկրներ էին, ունեին կամ չունեին Սփյուռք ու նրանք գիտելիքը, ուղեղն են արժևորել, ոչ թե բնական գազը, որն ունեին կամ չունեին»:
Ես բավականաչափ լավատես եմ և հանգիստ եմ Մեղրիի միջանցքի առումով: Ես չեմ տեսնում, որ այդ համատեքստում Ադրբեջանը կհարձակվի այդ հատվածի վրա, որովհետեւ Իրանն այսօր, իսկապես, շատ ագրեսիվ է այդ հարցի առումով. հաշվի առնելով Իսրայելի, Անգլիայի, ԱՄՆ-ի, ՀԱՄԱՍ-ի պարագան, Իրանը հետ է քաշվում: Մեծ տերությունը, որն ունի դիկտատուրա, պետք է անպայման ցույց տա, որ թույլ չէ և դա ցույց տա անպայման և նախեւառաջ՝ սեփական ժողովրդին և ոչ մի դեպքում այս թուրքախոս շարունակությունը, որը նախատեսվում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջեւ, չի հանդուրժվելու Իրանի կողմից: Առավել ևս, որ Ադրբեջանն այսօր ունի հիասքանչ հարաբերություններ Իսրայելի հետ՝ շատ պարզ պատճառից ելնելով»։
Քաղաքագետի դիտարկումներով, դեռ շումերական ժամանակներից, հենց աշխարհագրությունն է, որ որոշում է պատերազմի և խաղաղության ընթացքը. «Ինչո՞ւ եք կարծում, որ Ադրբեջանը հետաքրքրվում է Զանգեզուրով, Մեղրիի միջանցքով. շատ հարուստ չէ, ոսկի չկա այդ տարածքում, նավթ չկա, բնական գազ չկա, ադամանդներ չկան, ոչինչ չկա, կարելի է ասել: Ինչո՞ւ է Ադրբեջանն, իսկապես, հետաքրքրվում Մեղրիի միջանցքով: Դա աշխարհագրության տեսանկյունից ակնհայտ է՝ Թուրքիայի հետ շարունակականությունը և հնարավորությունը՝ Հայաստանին կտրելու Իրանից: Փոքրիկ երեխան կարող է նույնիսկ սա հասկանալ»:
Հայաստանն ունի, բանախոսի դիտարկմամբ՝ բացառիկ դիմակայությունը և տոկունությունն է: Հայաստանը, այո, պարտվել է մարտում, բայց ոչ պատերազմում, ամեն ինչ դեռ կորած չէ, ամեն ինչ դեռ առջևում է: Ու սա պարզունակ մխիթարանք չէ, սա ունի աշխարհաքաղաքագիտական բացատրություն. «2500 տարուց ի վեր, հայ ժողովուրդը դիմակայելու շատ մեծ ներուժ ունի՝ հաճախ ցեղասպան, մեծ բնական ռեսուրսներ ունեցող, մեծ հնարավորություններով, հաճախ թշնամական պետություններով շրջապատված, բայց դիմակայել է»:
Անսելը համոզված է՝ տնտեսության արդյունավետ վերակառուցումը հնարավորություն կտա Հայաստանին դուրս գալ այս իրավիճակից: Նա օրինակ է բերում Ռուանդային, որն իր կարծիքով, սկսում է զարգացման հուն մտնել: Վերջում էլ հուսադրող նոտա. rien n’est perdu։ ոչինչ կորած չէ։ Աշխարհաքաղաքագետը Հայաստանից հեռանում է բավարարված՝ Ամունդի Ակբայի համաժողովի արդյունքներն ու գրքի հայերեն հրատարակությունը գոհացնող են։
Կարդացեք նաև