Ինչպես օգնել բռնի տեղահանվածներին. Հանդիպում ամերիկահայ գրող Աննա Թերքոթ Աստվածատուրյանի հետ

Գրողն արցախից բռնի տեղահանված հայերի լուսանկարները տեսնելուն պես Ամերիկայից ժամանեց հայրենիք։ Հայրենակիցներին օգնելու ու հոգեբանական աջակցություն ցուցաբերելու համար հիմա ամենակարևոր պահն է. նա գիտի՝ ինչ է նշանակում բռնի տեղահանում, դրանից բխող վախն ու անորոշությունը. «Արցախի թեման իմ անձնական հարցն է։ Դա իմ կյանքն է։ Սկսած 9 տարեկանից, երբ Սումգայիթի ջարդերը սկսվեցին, ես իմացա Արցախի մասին, տատիկս պատմեց։ Այդ օրերին ես տեսնում էի ծնողներիս, որոնք անհանգիստ էին։ Տատիկս առաջարկեց օրագիր գրել, 14 տարեկանում այն թարգմանեցի, իսկ 36 տարեկանում այն հրատարակեցի երեխաներիս համար, որ որպեսզի իմանան, ինչպես ենք հայտնվել ԱՄՆ- ում»։  

«Արտաքսում. դեպի անհայտություն» գրքի բովանդակությունն արտահայտում է այն, ինչ ի սկզբանե գրողը զգացել է բռնի տեղահանման առաջին օրերին։ Բաքվից Հայաստան հասնելուն պես նրանց սպասվում էր հաջորդ շոկը. այստեղ նույնպես չէին ցանկանում ընդունել ու օգնել իրենց։ Երկու տարի անց Աննա Աստվածատուրյանի ընտանիքը մեկնեց ու հաստատվեց ԱՄՆ-ում. «Հայերն ու ադրբեջանցիները կարո՞ղ են միասին ապրել։ Երբ մադրիկ խոսում են, որ հայերն ու ադրբեջանցիներն ապրել են միասին, նկատի ունեն միայն Բաքուն, այն ինտելեկտուալ, միջազգային քաղաք էր։ Շատ ազգեր էին ապրում։ Հայերը գիտեին իրենց տեղը, մենք երբենք չենք եղել դպրոցի տնօրեն, եղել ենք օգնական տնօրենի, համալսարան ընդունվելու համար պետք է գումար տայիր, մեզ չէին առաջադրում»։ 

100 հազարից ավելի արցախցի այսօր Հայաստանում է։ Ըստ Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի, բացի հումանիտար օգնությունից նրանց պետք է մարդկային, հոգեբանական աջակցություն. «Երբ 80-ականներին մենք եկանք, հոգեբանական հարցերի մասին չէին խոսում։ Իմ հայրը ինֆարկտ տարավ, ես ունեմ առողջական խնդիրներ։ Մենք փորձում էինք ապրել, կարծես բան չի եղել, փորձում էինք մոռանալ։ Հիմա շատ բան է փոխվոլ։ Հիմա կան ծառայություններ, որոնք օգնում են մարդկանց»։

2020-ին գրողը հիմնել է «Աննա Աստվածատուրյան» հիմնադրամը, որի շրջանակում ընդլայնել էր բարեգործական գործունեությունը հետպատերազմյան Արցախում։ Այդ նախագիծը այսօր էլ է շարունակվում. «Երեկ օգոստոս-սեպտեմբերի երեխաներին ենք բաժանել, քանի որ նրանց չէինք կարողացել տալ շրջափակման պատճառով։ Այսօր շատ ուրախալի է, երբ տեսնում եմ՝ ինչպես են օգնում կամավորությամբ, ուժ են տալիս մարդկանց։ Իսկ երբ մենք եկանք, լույս չկար, ջուր չկար, ավտոբուս չկար։ Սնունդ ընդհանրապես չկար։ Օգնելու հնարավորություններն ավելի շատ են։ Կարծում եմ հիմա ավելի խելացի են, ավելի իմաստուն։ Մենք մի ահավոր նկուղում էինք ապրում։ Իմ բոլոր սարսափները կապված են այդ նկուղի հետ։ Ցուրտ էր, կոշիկ չունեի։ Մի ամբողջ տարի մի կոշիկով եմ քայլել։ Դպրոցում էր ահավոր իրավիճակ էր։ Մեզ մողադրում էին, վատ էին վերաբերվում»։  

Կարդացեք նաև

• Իր գրքի շնորհանդեսի առիթով Հայաստանում է ամերիկահայ գրող Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթը (թրեյլեր, գրքարշավի ժամանակացույց)
• Արմենպրեսում տեղի է ունեցել Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի մամուլի ասուլիսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• Տեղի ունեցավ Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի «Արտաքսում. Դեպի անհայտություն» գրքի շնորհանդեսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի բացառիկ հարցազրոյցը՝ Голос Армении-ին (լուսանկարներ)
• Տեղի ունեցավ «Արտաքսում. Դեպի անհայտություն» գրքի հեռուստաշնորհանդեսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• 10 փաստ՝ «Արտաքսում. Դեպի անհայտություն» գրքի հեղինակի մասին (տեսանյութ)
• Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի հարցազրույցը՝ Հանրային հեռուստաընկերությանը (լուսանկարներ)
• Գիրք, որն արտացոլում է ադրբեջանցիների վայրագությունները՝ փախստական աղջկա աչքերով (լուսանկարներ)

Գրողի խորհուրդը բոլորիս. Աջակցել արցախցիներին ու չմեղադրել, ամենամեծ օգնությունն աշխատանքով ապահովելն է։ Հակառակ դեպքում կկորցնենք նրանց, ինչպես Բաքվի հայերին։ 

Կարդացեք նաև

• Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթը Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի ուսանողներին է ներկայացրել «Արտաքսում. դեպի անհայտությունը» գիրքը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• «Զանգակ» գրատանը տեղի ունեցավ Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի ու ընթերցողների հետ հանդիպում (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• Աննա Աստվածտուրյան-Թերքոթի հանդիպումը՝ Մայր բուհի ուսանողների հետ (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• Գյումրիում տեղի ունեցավ «Արտաքսում. Դեպի անհայտություն» գրքի շնորհանդեսը (տեսանյութ, լուսանկարներ)
• 1988-ի երկրաշարժից հետո հայերն ու աշխարհը սգում էին, Բաքուն՝ ցնծում (տեսանյութ)
• Newmag-ը ներկայացնում է Բաքվի ջարդերի մասին ամերիկահայ գրող Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի «Արտաքսում. Դեպի անհայտություն» գիրքը (լուսանկարներ)
• «Ցեղասպանությունն այսօր» խորագրով հանդիպում՝ ամերիկահայ գրող Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի հետ (լուսանկարներ)
• «Արտաքսում. դեպի անհայտություն». 1988-ին, ինչպես այսօր ու հենց հիմա. հատվածներ Աննա Աստվածատուրյան Թերքոթի հուշագրությունից